Học tập làm theo lời Bác

 

Để các mô hình thật sự phát huy hiệu quả gắn với Cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh", "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam" và phong trào "Cả nước chung tay vì người nghèo – không để ai bị bỏ lại phía sau". MTTQ các xã, thị trấn đã lựa chọn việc làm cụ thể nhất, thực chất nhất.

Để tiếp tục duy trì và nâng chất các tiêu chí nông thôn mới, hướng đến nông thôn mới nâng cao, MTTQ xã Bình Hòa Nam thống nhất mỗi khu dân cư xây dựng 1 công trình liên quan đến vấn đề bảo vệ môi trường và đảm bảo an ninh trật tự.

Theo đó, khu dân cư cấp 1 thực hiện tuyến đường 19 kiểu mẫu "Sáng – xanh – sạch – đẹp" với chiều dài 1,5km. Khu dân cư ấp 2 thực hiện tuyến đường Thanh Hải "Ánh sáng an ninh" với chiều dài 2,65km. Khu dân cư ấp 3 thực hiện tuyến đường "Ánh sáng an ninh" đoạn ra nhà che bia ghi danh liệt sĩ. Để thực hiện có hiệu các công trình, MTTQ xã cùng Ban công tác mặt trận ấp 1 phối hợp chi bộ, ban quản lý ấp tuyên truyền, vận động bà con nhân dân cùng đóng góp kinh phí và ngày công lao động để trồng hoa, dọn vệ sinh và lắp đèn năng lượng chiếu sáng trên các tuyến đường đã chọn.

Bà Lê Thị Cẩm Tú – CT MTTQ xã Bình Hòa Nam, nhận định: "Sau hơn 1 năm phát động thực hiện, các công trình tại 3 khu dân cư đều được duy trì và mang lại kết quả tốt. Đối với tuyến đường 19, hàng tháng bà con nhân dân trong ấp tích cực tham gia cùng Ban công tác Mặt trận ấp chăm sóc hoa, don vệ sinh, tỉa cành, nhặc rác thải. Ngoài ra, MTTQ xã cùng cả hệ thống chính trị cũng đã vận động mạnh thường quân lắp đặt 49 bóng đèn năng lượng, 29 trụ điện và và trồng hơn 350 cây hoa với tổng kinh phí hơn 108 triệu đồng và 15 ngày công lao động. Từ đó, tạo cảnh quang sáng – xanh – sạch – đẹp trên suốt tuyến đường dẫn vào ấp".

Thông qua việc thực hiện các mô hình ở khu dân cư, góp phần nâng cao nhận thức của người dân trong việc tích cực tham gia các phong trào thi đua do địa phương phát động, đặc biệt là thực hiện phong trào dân vận khéo gắn với các tiêu chí xây dựng nông thôn mới nâng cao.

Nâng cao hơn nữa ý thức trách nhiệm của mỗi công dân lấy sức dân để lo cho dân, góp phần xây dựng thị trấn Đông Thành đạt chuẩn văn minh đô thị giai đoạn 2021-2025, Bà Trần Thị Huỳnh Như – CT MTTQ Việt Nam thị trấn Đông Thành, cho biết: các công trình được ban công tác mặt trận của 4 khu phố chọn thực hiện đều gắn với tiêu chí xây dựng thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh, nhằm góp phần nâng cao mức độ hoàn thành và đảm bảo chất lượng theo yêu cầu. Cụ thể, Khu dân cư khu phố 1 thực hiện công trình "Lắp hệ thống chiếu sáng tuyến đường từ Trung tâm văn hóa cũ đến bờ kè". Khu dân cư khu phố 2 chọn tuyến đường Lê Văn Rỉ làm công trình "Tuyến đường cờ đại đoàn kết". Khu dân cư khu phố 3 thực hiện công trình "Nạo vét, rãi đá tuyến kênh nhánh Cầu Sập". Khu dân cư khu phố 4 thực hiện công trình "Nâng cấp tuyến đường từ đường Châu Văn Liêm đến nhà ông 6 Mềm". Tổng kinh phí thực hiện các công trình là 70 triệu đồng, từ nguồn vận động xã hội hóa.

Không dừng lại ở đó, UBMTTQ Việt Nam thị trấn Đông Thành còn phát huy hiệu quả các mô hình hỗ trợ giúp đỡ người nghèo, quảng bá đặc sản quê hương, như: "Cửa hàng thoát nghèo"; "Bảo trợ hộ nghèo đến suốt đời"; "Tuyến đường không rác"; "Đổi rác thải nhựa lấy nhu yếu phẩm"; " Nuôi gà thả vườn"; "Mỗi khu dân cư một công trình"; "Điểm bán hàng Việt"; "Quầy hàng sản phẩm thương hiệu quê hương Đức Huệ".

Theo đánh giá của MTTQ huyện Đức Huệ, những công trình được các khu dân cư thực hiện thời gian qua, đã tạo khí thế thi đua sôi nổi, thực chất trong đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, đảng viên và nhân dân, nhất là làm nổi bậc mục đích ý nghĩa, tầm quan trọng của Cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh", "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam" và phong trào "Cả nước chung tay vì người nghèo – không để ai bị bỏ lại phía sau" trong cộng đồng dân cư, góp phần phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, từ đó phát huy tinh thần chủ động, sáng tạo và nội lực của cộng đồng dân cư, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ nghị quyết đảng bộ huyện đề ra.

Như Huỳnh

Ngày 2/9/1955, Bác Hồ cùng các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước tới đặt vòng hoa viếng các liệt sĩ tại Nghĩa trang Mai Dịch, Hà Nội. Ảnh: Bảo tàng Hồ Chí Minh.

Một trong những vấn đề mà sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm, trăn trở đó là sự hy sinh, cống hiến tuổi thanh xuân của các chiến sĩ, thương binh, bệnh binh, liệt sĩ cho độc lập, tự do của Tổ quốc, hạnh phúc của Nhân dân. Có một đất nước Việt Nam hòa bình, độc lập, thống nhất, dân chủ và ngày càng giàu mạnh, phồn vinh, hạnh phúc như hôm nay một phần chính là nhờ những người con dũng cảm đã đặt lợi ích của Tổ quốc, của Nhân dân lên trên hết, trước hết; đã xả thân vì nghĩa lớn. Ghi nhận sự hy sinh cao cả đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định rằng: "Máu đào của các liệt sĩ ấy đã làm cho lá cờ cách mạng thêm đỏ chói. Sự hy sinh anh dũng của liệt sĩ đã chuẩn bị cho đất nước ta nở hoa độc lập, kết quả tự do. Nhân dân ta đời đời ghi nhớ công ơn các liệt sĩ và chúng ta phải luôn luôn học tập tinh thần dũng cảm của các liệt sĩ để vượt qua tất cả mọi khó khăn, gian khổ, hoàn thành sự nghiệp cách mạng mà các liệt sĩ đã chuyển lại cho chúng ta"[1].

Vì thế, giữa bộn bề công việc của những ngày đầu nước nhà mới giành được độc lập, Người đã tri ân thân nhân các liệt sĩ và bày tỏ tấm lòng mình khi phát biểu: "Vì muốn thay mặt Tổ quốc, toàn thể đồng bào và Chính phủ, cảm ơn những chiến sĩ đã hy sinh tính mệnh cho nền Tự do, Độc lập và Thống nhất của nước nhà, hoặc trong thời kỳ cách mệnh, hoặc trong thời kỳ kháng chiến. Tôi gửi lời chào thân ái cho gia đình các liệt sĩ đó và tôi nhận các con liệt sĩ làm con nuôi của tôi"[2]. Đồng thời, bày tỏ tình cảm, lòng biết ơn sâu sắc của nhân dân đối với những người bị thương tật, những người đã không tiếc máu xương, cống hiến hết mình cho Tổ quốc bằng những việc làm thiết thực như tham gia "Hội giúp binh sĩ bị nạn" (sau đổi là "Hội giúp binh sĩ bị thương"); tặng chiếc áo rét của mình cho binh sĩ trong cuộc vận động "Mùa đông binh sĩ"; đề nghị các ban, ngành, đoàn thể Trung ương lấy ngày 27/7/1947 làm Ngày Thương binh toàn quốc đầu tiên (năm 1955 đổi thành Ngày Thương binh - Liệt sĩ), ký Sắc lệnh số 20/SL về chế độ hưu bổng thương tật đối với thương binh, liệt sĩ và người có công với cách mạng (16/2/1947);  ký Sắc lệnh số 613/SLĐB tổ chức Bộ thương binh và Cựu binh, (tiền thân của Bộ Lao động - Thương binh - Xã hội) ngày 3/10/1947…

Tình cảm, tấm lòng, lời kêu gọi đồng bào cả nước thể hiện tình thương yêu, trách nhiệm và bổn phận của mình đối với những thương bệnh binh, liệt sĩ chính là tâm nguyện của Người trong bức Thư gửi Ban Thường trực của Ban tổ chức "Ngày thương binh toàn quốc" ngày 17/7/1947. Trong đó, Người không chỉ khẳng định rằng, "đang khi Tổ quốc lâm nguy, giang sơn, sự nghiệp, mồ mả, đền chùa, nhà thờ của tổ tiên ta bị uy hiếp, cha mẹ, anh em, vợ con, thân thích, họ hàng ta bị đe doạ. Của cải, ruộng nương, nhà cửa, ao vườn, làng mạc ta bị nguy ngập. Ai là người xung phong trước hết để chống cự quân thù, để giữ gìn đất nước cho chúng ta? Đó là những chiến sĩ mà nay một số thành ra thương binh. Thương binh là những người đã hy sinh gia đình, hy sinh xương máu để bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ đồng bào. Vì lợi ích của Tổ quốc, của đồng bào mà các đồng chí đã chịu ốm yếu, què quặt. Vì vậy, Tổ quốc và đồng bào phải biết ơn, phải giúp đỡ những người con anh dũng ấy"[3], mà còn "xin xung phong gửi một chiếc áo lót lụa của chị em phụ nữ đã biếu tôi, một tháng lương của tôi, một bữa ăn của tôi, và của các nhân viên tại Phủ Chủ tịch, cộng là một nghìn một trăm hai mươi bảy đồng (1.127đ.00)"[4]…

Từ sau năm 1947, cứ đến dịp kỷ niệm Ngày 27/7 là Người lại gửi thư thăm hỏi, tặng quà, đi thăm các thương bệnh binh, gia đình liệt sĩ, viếng các anh hùng liệt sĩ ở nghĩa trang liệt sĩ. Những bức thư của Người nhân dịp 27/7 năm 1948, 1951, 1952, 1954,1956, 1957, 1959…; những món quà thiết yếu (quần áo, khăn mặt, vải, thuốc men, chăn...), tiền lương tháng, tiền tiết kiệm của Người dành tặng các thương binh không chỉ làm sâu sắc hơn, cao cả hơn ý nghĩa của Ngày Thương binh - Liệt sĩ, bởi vì đó là một dịp để "tỏ lòng hiếu nghĩa bác ái", "tỏ ý yêu mến thương binh", mà còn làm cho "kế sách" giúp thương binh của Người, với nội dung cụ thể như "chính quyền, đồng bào và các đoàn thể Nhân dân trong mỗi xã phải tuỳ theo cố gắng và khả năng chung của mỗi xã mà đón một số anh em thương binh (…). Với lòng hăng hái và cố gắng của đồng bào, với sự nỗ lực của cán bộ chính quyền và đoàn thể các địa phương, tôi tin chắc rằng công việc đón anh em thương binh về làng sẽ có kết quả tốt đẹp"[5] trở nên sinh động trong thực tiễn; trở thành một phong trào được triển khai sâu rộng, có ý nghĩa chính trị, tinh thần lớn lao.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đi xa, nhưng những chỉ dẫn của Người trong bản Di chúc để lại cho muôn đời sau, trong đó có lời căn dặn: "Công việc toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta phải ra sức làm là mau chóng hàn gắn vết thương nghiêm trọng do đế quốc Mỹ gây ra trong cuộc chiến tranh xâm lược dã man (…). Đầu tiên đối với con người. Đối với những người đã dũng cảm hy sinh một phần xương máu của mình (cán bộ, binh sĩ, dân quân, du kích, thanh niên xung phong…). Đảng, Chính phủ và đồng bào phải tìm mọi cách làm cho họ có nơi ăn, chốn ở yên ổn, đồng thời phải mở những lớp dạy nghề thích hợp với mỗi người để họ có thể dần dần "tự lực cánh sinh". Đối với các liệt sĩ ở mỗi địa phương (thành phố, làng xã) cần xây dựng vườn hoa và bia kỷ niệm ghi sự hy sinh anh dũng của các liệt sĩ, để đời đời giáo dục tinh thần yêu nước cho Nhân dân ta. Đối với cha mẹ, vợ con (của thương binh và liệt sĩ) mà thiếu sức lao động và túng thiếu, thì chính quyền địa phương (nếu ở nông thôn thì chính quyền xã cùng hợp tác xã nông nghiệp) phải giúp đỡ cho họ có công ăn việc làm thích hợp, quyết không để họ bị đói rét"[6] (những người có công) đã được Đảng, Nhà nước ta quán triệt, triển khai, nhất là sau khi miền Nam được giải phóng, Tổ quốc thống nhất và cùng đi lên chủ nghĩa xã hội.

Cùng với thời gian, tư tưởng, tình cảm, sự quan tâm của Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng như những việc Người đã làm, những biện pháp thiết thực Người đề nghị để thực hiện tốt ngày càng tốt hơn chính sách đối với người có công với cách mạng không chỉ thể hiện rõ trách nhiệm, nghĩa vụ, đạo lý "sống ở đời và làm người", mà còn thu hút sự quan tâm, tham gia của mọi người, mọi ngành; từ Trung ương đến địa phương. Từ những chỉ dẫn của Người, từ những việc thiết thực Người đã khởi xướng và thực hành, Đảng và Nhà nước đã vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về thương binh, liệt sĩ, về chính sách đối với người có công bằng nhiều chương trình,  phong trào cụ thể, thiết thực. Đó chính là "huy động mọi nguồn lực xã hội cùng với Nhà nước chăm lo tốt hơn nữa đời sống vật chất và tinh thần của những người và gia đình có công. Giải quyết dứt điểm các tồn đọng về chính sách người có công, đặc biệt là người tham gia hoạt động bí mật, lực lượng vũ trang, thanh niên xung phong các thời kỳ cách mạng và kháng chiến"[7] và coi đó vừa là trách nhiệm của Nhà nước, của hệ thống chính trị, vừa là trách nhiệm của toàn dân. Đó cũng chính là "hoàn thiện và thực hiện tốt luật pháp, chính sách đối với người có công trên cơ sở nguồn lực của Nhà nước và xã hội, bảo đảm người có công và gia đình có mức sống từ trung bình khá trở lên trong địa bàn cư trú. Cân đối ngân sách để tiếp tục thực hiện việc nâng mức trợ cấp xã hội, trợ cấp ưu đãi người có công, giải quyết căn bản chính sách đối với người có công; nâng cấp các công trình "đền ơn đáp nghĩa""[8] và "thực hiện tốt chính sách ưu đãi người có công; đẩy mạnh các hoạt động đền ơn đáp nghĩa. Tiếp tục cải thiện đời sống vật chất, tinh thần cho người có công; bảo đảm chế độ ưu đãi người và gia đình người có công phù hợp với xu hướng tăng trưởng kinh tế, tiến bộ và công bằng xã hội"[9] theo đúng tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, góp phần bảo đảm cho những người có công với cách mạng có đời sống vật chất và tinh thần ngày càng tốt hơn…

Có thể nói, chiến tranh đã lùi xa, song chính sách đối với người có công luôn được quan tâm, được bổ sung và thực hiện đồng bộ; công tác đối với người có công luôn được triển khai với nhiều hoạt động thiết thực, phù hợp điều kiện của từng địa phương, cơ quan, đơn vị. Trong đó, có việc xác nhận và quản lý chi trả chế độ theo Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng; đẩy mạnh việc tìm kiếm, quy tập mộ liệt sĩ; huy động sự góp sức tự nguyện của mọi người, mọi ngành, mọi cấp để xã hội hóa công tác "Đền ơn đáp nghĩa"; thực hiện Chỉ thị số 02/CT-TTg ngày 25/1/2016 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường thực hiện chính sách ưu đãi đối với người có công với cách mạng và Chỉ thị số 368-CT/QUTW ngày 12/6/2016 của Thường vụ Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về việc tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác chính sách đối với quân đội và hậu phương quân đội giai đoạn 2016-2020… Trong đó, có những hoạt động quét dọn vệ sinh, chăm sóc, lau dọn và thắp hương, nến, dâng hoa bày tỏ lòng thành kính tưởng nhớ, biết ơn các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh vì sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc tại các đền thờ, nghĩa trang liệt sĩ ở khắp mọi miền Tổ quốc; đến thăm hỏi, tặng quà các gia đình các thương bệnh binh, liệt sĩ, người có công với cách mạng và tạo điều kiện cho con em các gia đình có công với cách mạng được thụ hưởng những ưu đãi trong học tập, việc làm…; tổ chức khám bệnh, phát thuốc (thuốc bổ, thuốc điều trị bệnh cao huyết áp, hạ huyết áp, đau nhức xương khớp, tim mạch,…) cho thân nhân các gia đình chính sách, cho mẹ Việt Nam Anh hùng…

Những chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước đối với người có công; việc thực hiện chính sách đối với người có công với cách mạng không chỉ được tiến hành vào dịp 27/7 hằng năm, mà thực tế còn được triển khai trong những dịp lễ, tết, những ngày kỷ niệm của đất nước, của các bộ, ban, ngành. Chính sách ưu đãi người có công với cách mạng không chỉ chiếm vị trí quan trọng trong hệ thống chính sách an sinh xã hội của đất nước, mà đó còn là một loại chính sách đặc biệt, thực hiện cho những đối tượng đặc biệt; không chỉ thể hiện sự quan tâm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng, Nhà nước đối với người có công với cách mạng, mà còn làm cho truyền thống tốt đẹp, đạo lý "Uống nước nhớ nguồn", "Đền ơn đáp nghĩa" của dân tộc được tiếp nối, bồi đắp, góp phần nhân nguồn sức mạnh đại đoàn kết của toàn dân tộc trên hành trình xây dựng chế độ xã hội xã hội chủ nghĩa, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam phát triển phồn vinh, hạnh phúc./.

Gia Nguyên

Nguồn: https://www.bqllang.gov.vn

Phan Hoàng Duy sinh năm 2002, ở ấp An Hòa, xã Bình Hòa Bắc, huyện Đức Huệ. Với vai trò là bí thư chi đoàn ấp An Hòa, Phan Hoàng Duy đã thể hiện bản lĩnh của tuổi trẻ, xung phong cùng anh trai là Phan Huỳnh Duy tham gia tích cực trong công tác phòng chống dịch covid-19 vào năm 2021, như: phục vụ khu cách ly, tham gia các chốt trực trên địa bàn xã, tăng cường lên xã biên giới để góp thêm lực lượng phòng chống dịch,… Ngoài ra, Hoàng Duy còn làm tốt công tác dân vận giúp dân sữa chữa nhà ở.

Từ những nổ lực và cống hiến của mình, tháng 8/2021, 2 anh em Phan Hoàng Duy được vinh dự kết nạp đảng tại chốt phòng chống dịch covid-19. Đến tháng 2/2022, Hoàng Duy tham gia lực lượng dân quân thường trực của xã. Trong thời gian này, Duy luôn nhận và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Đầu năm 2023, Hoàng Duy đăng ký tình nguyện lên đường nhập ngũ.

Nhắc đến Hoàng Duy, bà Võ Thị Hồng Gấm – Bí thư đảng ủy xã Bình Hòa Bắc, huyện Đức Huệ, nhận định: "Hoàng Duy là 1 thanh niên tiêu biểu của địa phương, tinh thần và thái độ trách nhiệm rất rõ ràng, em nhận thức được trách nhiệm của người thanh niên đối với địa phương là phải ra sức phục vụ, xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc, đi bất cứ đâu Tổ Quốc cần. theo quy định thì em Duy không thuộc đối tượng đi nghĩa vụ quân sự, nhưng với nhiệt huyết của tuổi trẻ em đã tình nguyện tòng quân đợt này"

Dù thuộc đối tượng không phải tham gia thực hiện nghĩa vụ quân sự, song với trách nhiệm, lý tưởng của một công dân đối với Tổ quốc, Hoàng Duy vẫn tình nguyện viết đơn xung phong nhập ngũ. "Là 1 thanh niên, 1 đảng viên trẻ, em cũng có ước mơ, hoài bảo và lý tưởng cho mình. Nhưng nhớ lời dạy của Bác Hồ "đâu cần thanh niên có, việc gì khó có thanh niên", em muốn được tiếp tục cống hiến sức trẻ khi tổ quốc cần"-Phan Hoàng Duy bộc bạch.

Với tinh thần nhiệt huyết của tuổi trẻ, tự hào được sinh ra và lớn lên trên mãnh đất Đức Huệ anh hùng, Phan Hoàng Duy cùng 98 thanh niên ưu tú của huyện biên giới Đức Huệ đã hăng hái tiếp bước truyền thống cha anh đi trước, luôn nhận thức rõ trách nhiệm, nghĩa vụ, quyền lợi của mỗi người thanh niên, đó là nhập ngũ là trách nhiệm, nghĩa vụ thiêng liêng của người thanh niên, góp sức, chung tay bảo vệ quê hương, đất nước.

Như Huỳnh – Tấn Hữu

Lớn lên trên mảnh đất quê hương Đức Huệ, cô Thúy Kiều hiểu rõ những khó khăn, vất vả và thiệt thòi của HS nơi đây. Mang theo hành trang kiến thức, lòng nhiệt huyết và tình yêu nghề, mến trẻ, cô bước vào nghề với quyết tâm cống hiến hết sức mình.

"Về trường công tác năm 1999, khi đó trường còn rất khó khăn, có nhiều điểm lẻ, đường đi lại thì gian nan, lương giáo viên thấp nhưng tôi chưa bao giờ nản lòng. Bởi, đồng nghiệp thân thiện, nhiệt tình, đoàn kết, gắn bó với nhau và đặc biệt là HS ngoan ngoãn, chịu khó trong học tập" – cô Thúy Kiều trải lòng.

Trong quá trình giảng dạy, cô Thúy Kiều luôn nỗ lực hết mình để giúp HS hứng thú học tập. Cô thường xuyên sử dụng tranh, ảnh và các dụng cụ dạy học trong các tiết dạy giúp nội dung bài học thêm sinh động, trực quan; đồng thời liên hệ thực tế để HS dễ hiểu bài cũng như khắc sâu kiến thức.

Cô Thúy Kiều kể: "Với HS năng động thì việc tạo hứng thú học tập khá đơn giản nhưng với HS thụ động thì ngược lại. Do vậy, không chỉ thay đổi phương pháp giảng dạy, tôi còn quan tâm đến từng em, đặc biệt là những em chưa nắm chắc kiến thức. Tôi thường tạo điều kiện, động viên các em phát biểu hoặc giao nhiệm vụ tự tìm hiểu một nội dung kiến thức nhỏ trong bài học mới, sau đó trình bày kết quả và tôi nhận xét, bổ sung cho các em. Nhờ cách làm này, HS năng động, tự tin và hứng thú học tập hơn".

Bên cạnh đó, cô Thúy Kiều còn xây dựng đôi bạn học tập, nhóm học tập. HS ngồi cùng bàn giúp nhau học tập như dò bài, giải thích những phần bạn chưa hiểu nếu cả hai chưa hiểu thì nhờ sự trợ giúp các bạn trong nhóm.

Từ thực tế, cô Thúy Kiều có thêm những sáng kiến kinh nghiệm và áp dụng giảng dạy để khắc phục hạn chế của HS trong học tập. Hiện cô đang áp dụng sáng kiến "Giúp HS đặt câu trong đoạn văn, bài văn".

Cô cho biết: "Nhiều HS có ý tưởng bài văn tốt nhưng câu còn lủng củng, thiếu vốn từ. Do vậy tôi tập trung phát triển vốn từ và hướng dẫn cách đặt câu cho các em thông qua các bài văn hay, giải thích thêm những từ đồng nghĩa để chọn sử dụng phù hợp ngữ cảnh; đồng thời cho các em luyện tập và nhận xét giúp các em tiến bộ. Thông qua hoạt động này, các em không chỉ đặt câu hay trong đoạn văn, bài văn mà còn diễn đạt ý tốt hơn trong trò chuyện, phát biểu".

Trong mỗi tiết dạy, cô Thúy Kiều còn lồng ghép giáo dục đạo đức, truyền thống lịch sử và kỹ năng sống cho HS. Trong đó, những nội dung liên quan tâm lý học đường, cách tự bảo vệ mình trước những nguy cơ,… được đặc biệt chú trọng. Cô chia sẽ: "HS được trang bị tốt kỹ năng sống sẽ mạnh dạn, tự tin và biết cách ứng phó với các tình huống trong cuộc sống hơn. Theo đó, tôi dạy các em thông qua việc kể những câu chuyện thực tế; đưa ra các tình huống để các em xử lý; tìm hiểu về những thay đổi của các em để tư vấn, hỗ trợ kịp thời,…".

Không chỉ hết lòng với HS trong giảng dạy, cô Thúy Kiều còn quan tâm HS có hoàn cảnh đặc biệt. Với HS thuộc gia đình khó khăn, cô thông tin đến Ban giám hiệu để có hướng giúp đỡ, hỗ trợ kịp thời. Riêng HS chưa ngoan, quá hiếu động, cô kiên nhẫn trò chuyện với các em trong những giờ ra chơi, giúp các em hiểu được đúng, sai trong hành động thường ngày của mình trên lớp học; đồng thời trao đổi, phối hợp phụ huynh trong nhắc nhở các em.

Sự quan tâm HS của cô Thúy Kiều không dừng lại ở trách nhiệm mà còn là tình thương yêu chân thành dành cho "những đứa con" của mình. Vừa là cô giáo vừa là "người mẹ" nên cô Thúy Kiều luôn cố gắng để các em được học tập và phát triển toàn diện. Do vậy, cô không ngừng học hỏi và hoàn thiện mình mỗi ngày. Cô học từ đồng nghiệp, tự nghiên cứu học tập thông qua sách, tài liệu và đặc biệt là tham gia các cuộc thi giáo viên dạy giỏi. Với sự nỗ lực của mình, cô Thúy Kiều xuất sắc đoạt giải Ba Hội thi giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh, cấp tiểu học năm học 2021-2022 vừa qua.

Lan Chi

Học thường xuyên, lấy tự học làm cốt

 Học tập chính là hoạt động tiếp thu tri thức của mỗi cá nhân, là tiền đề quan trọng dẫn tới sự phát triển ở mỗi con người. Quá trình học tập bao gồm học tại trường, lớp, ở những giai đoạn nhất định của cuộc đời và tự học suốt cả cuộc đời mỗi người. Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, còn sống còn phải học. Đây là biện pháp tốt nhất để nâng cao trình độ hiểu biết, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ cách mạng. "Nếu không chịu khó học thì không tiến bộ được. Không tiến bộ là thoái bộ. Xã hội càng đi tới, công việc càng nhiều, máy móc càng tinh xảo. Mình mà không chịu khó học thì lạc hậu, mà lạc hậu thì bị đào thải, tự mình đào thải mình"(1). Trong học tập, cần kết hợp cả học tập ở trường, ở lớp và tự học.

 Bản chất của tự học là một quá trình học tập không trực tiếp có giảng viên. Tự học là lao động khoa học, vất vả hơn rất nhiều so với quá trình học có giảng viên, bởi người học phải độc lập xây dựng kế hoạch, phương pháp học tập, tự tìm hiểu, phân tích những kiến thức trong sách vở, tài liệu để tiến tới làm chủ tri thức. Nếu thiếu sự kiên trì, lòng quyết tâm và sự nghiêm túc của bản thân, thì sẽ không thể thực hiện được kế hoạch học tập do mình đặt ra. Chính việc tự học sẽ giúp mỗi người nhớ lâu và vận dụng những kiến thức đã học một cách hữu ích vào cuộc sống. Và, tự học còn giúp cho mỗi người trở nên năng động, sáng tạo, không phụ thuộc vào người khác, từ đó hạn chế những khuyết điểm và hoàn thiện bản thân. Càng cố gắng tự học, con người càng trau dồi được nhân cách và tri thức. Để việc tự học đạt kết quả tốt, Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, mỗi người cần phải xác định mục đích, động cơ học tập đúng đắn. Người yêu cầu mỗi cán bộ, đảng viên phải hiểu rõ: "Học để làm gì? Học để sửa chữa tư tưởng... Học để tu dưỡng đạo đức cách mạng... Học để tin tưởng... Học để hành..."(2). 

 Việc tự học của Chủ tịch Hồ Chí Minh có mục đích cuối cùng là làm cách mạng, giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã kiên trì tự học, vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lê-nin vào hoàn cảnh cụ thể ở Việt Nam và đưa cách mạng nước ta đến thắng lợi. Sự vận dụng sáng tạo chính là quá trình tự thích nghi, tự tìm tòi thâm nhập thực tiễn, đúc rút kinh nghiệm, phát huy nội lực, và sâu xa hơn, đó còn là quá trình tự học tập, tự giáo dục để làm cho nhân cách cũng như năng lực của bản thân phù hợp với mục tiêu, lý tưởng, công việc. Khi tham dự Đại hội VII Quốc tế Cộng sản được tổ chức tại Thủ đô Mát-xcơ-va (Nga) vào tháng 8-1935, Bác Hồ đã khai rõ trong lý lịch: "Họ và tên: Lin. Trình độ học vấn: Tự học". Người cho rằng, việc học không chỉ có ở nhà trường, có lên lớp mới học tập... mà trong mọi hoạt động cách mạng, chúng ta đều phải học tập!

 Vậy, những ai cần phải học? Theo Bác Hồ, ai cũng phải học, không kể người sang hay hèn; giàu hay nghèo; không phân biệt nghề nghiệp, giới tính, tôn giáo, dân tộc... Khi đã xác định việc học là một nhu cầu thì tự giác ai cũng phải học.

 Người cho rằng, trong cuộc sống có rất nhiều vấn đề cần quan tâm, nếu thấy cái gì học cái ấy thì chúng ta chỉ thu được một mớ kiến thức hỗn tạp, không có tác dụng với chính người học và cũng không đủ thời gian để học, hiểu hết tất cả. Do đó, ngoài việc học ở nhà trường theo chương trình quy định, chúng ta phải căn cứ vào trình độ nhận thức, công việc đang đảm nhiệm và vị trí của bản thân để lựa chọn những điều cơ bản, thiết thực, những vấn đề cần cho lĩnh vực công tác đang đảm nhiệm hoặc nhu cầu của mình để học. Hơn nữa, vấn đề cốt lõi nhất của việc tự học là để nâng cao hiểu biết và để áp dụng những kiến thức đó vào làm việc, "học phải đi đối với hành". Học mà không làm được, học mấy cũng vô ích. Học những điều quá cao xa, không sát thực tế công việc chuyên môn của bản thân trong khi thời gian dành cho tự học quá ít, việc học đó cũng chỉ để "trang trí", cho "oai" mà thôi.

 Chủ tịch Hồ Chí Minh lưu ý mỗi người phải học tập với thái độ nghiêm túc, hết sức khiêm tốn, thật thà, biết đến đâu nói đến đó, không được tự cho mình là đã biết đủ rồi, biết hết rồi. Bác nghiêm khắc phê phán tệ giấu dốt, lười biếng học tập, tự cao, tự đại, cho mình là giỏi nhất thiên hạ. Người nói: "Cái gì biết thì nói biết, không biết thì nói không biết, kiêu ngạo, tự phụ, tự mãn là kẻ thù số một của học tập". Tính khiêm tốn yêu cầu người ta không được thỏa mãn với vốn kiến thức và thành tích đã đạt được. Trong khi học "phải nêu cao tác phong độc lập suy nghĩ và tự do tư tưởng. Đọc tài liệu phải đào sâu hiểu kỹ, không tin một cách mù quáng từng câu một trong sách, có vấn đề chưa thông suốt thì mạnh dạn đề ra và thảo luận cho vỡ lẽ. Đối với bất cứ vấn đề gì đều phải đặt câu hỏi "vì sao", đều phải suy nghĩ kỹ càng xem có hợp với thực tế không, tuyệt đối không nên nhắm mắt tuân theo sách vở một cách xuôi chiều. Phải suy nghĩ chín chắn"(3).

 Tự học trong mọi hoàn cảnh, mọi lúc, mọi nơi

 Phương pháp tự học của Bác Hồ là: Muốn nâng cao kiến thức trong quá trình tự học, mỗi người cần phải biết cách tận dụng triệt để thời gian và những điều kiện, phương tiện có sẵn trong xã hội, như thư viện, câu lạc bộ, sách báo, viện bảo tàng, các buổi nói chuyện, hội thảo,... Ngoài ra, mỗi người cần tranh thủ sự giúp đỡ, hướng dẫn chỉ bảo của bạn bè, đồng nghiệp và thực hiện phương châm học ở mọi lúc, mọi nơi, học trong khi giao thiệp, trong công việc hằng ngày, trong việc lớn cũng như việc nhỏ, trong kinh nghiệm thành công cũng như thất bại và học trong công tác vận động quần chúng. Người chỉ rõ: "Học ở đâu? Học ở trường, học ở sách vở, học lẫn nhau và học nhân dân, không học nhân dân là một thiếu sót rất lớn"(4). Chính việc thông qua học tập, tiếp xúc với nhân dân mà cán bộ, đảng viên có điều kiện gần gũi, nắm được tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, từ đó tham mưu, đề xuất tiếp tục bổ sung, sửa đổi, hoàn thiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước đúng đắn, phù hợp với nguyện vọng của nhân dân. Cuộc sống là một trường học thực tế sinh động, là nơi để "thực hành" những điều đã học. Mỗi ngày phải học hỏi thêm được những điều mới mẻ. Học đến đâu, luyện tập và thực hành đến đó. Trong lao động, làm việc là quá trình tự học tập, tích lũy, bổ sung kinh nghiệm, đúc kết kiến thức từ thực tiễn, và phải nghiên cứu kinh nghiệm cũ để giúp cho thực hành mới, lại đem thực hành mới để phát triển kinh nghiệm cũ làm cho nó đầy đủ, dồi dào thêm.

 Trong suốt những năm tháng hoạt động cách mạng ở nước ngoài, Bác vừa lao động kiếm sống, vừa tìm mọi cách và tận dụng mọi lúc, mọi nơi để tự học, nhất là học tiếng nước ngoài. Có lần nói chuyện với thanh niên, Bác cho biết: Để học được ngoại ngữ, phải kiên trì mỗi ngày học thuộc mười từ. Hằng ngày, trước khi thức dậy, Bác viết những từ mới vào một mảnh giấy, dán vào chỗ hay nhìn thấy nhất, có khi viết lên cánh tay để khi vừa làm vừa nhẩm học, đến khi chữ mờ hết thì cũng đã thuộc. Lại cả khi đi đường, Bác cũng nhẩm bài học. Ban đêm, khi chưa ngủ, Người lấy tay viết mò những chữ khó xuống chăn cho kỳ nhớ mới thôi và thế là đã học thêm được vài từ mới. Bác có một nguyên tắc là, học đến đâu, luyện tập và thực hành đến đó, học được chữ nào là tìm cách ghép câu để dùng ngay, cho nên sau một thời gian ngắn, Bác viết được báo và sách bằng tiếng nước ngoài. Bằng cách đó, dần dần Bác đã học được rất nhiều ngoại ngữ.

 Để tự học đạt kết quả tốt, theo Bác phải có tinh thần vượt gian khổ để học tập. Thời gian sống ở Thủ đô Pa-ri (Pháp), Bác chỉ thuê phòng trọ nhỏ trong một khách sạn rẻ tiền, mỗi sáng nấu cơm trong một cái nồi nhỏ đặt trên ngọn đèn dầu. Cơm ăn với một con cá mắm hoặc một ít thịt, ăn một nửa còn một nửa dành đến chiều. Có khi một miếng bánh mì với một miếng pho-mai là đủ ăn cả ngày. Mùa đông lạnh, buổi sáng trước khi đi làm, Bác để một viên gạch vào lò bếp của khách sạn, chiều về lấy ra, bọc nó vào trong những tờ báo cũ, để xuống nệm cho đỡ rét. Thường thường, Bác chỉ làm việc nửa ngày vào buổi sáng để kiếm tiền, còn buổi chiều đi đến thư viện hoặc dự những buổi nói chuyện. Tối đến, Bác đi dự các cuộc mít-tinh và thường xuyên phát biểu ý kiến, khéo lái những vấn đề thảo luận sang vấn đề thuộc địa. Bác làm quen với những nhà chính trị, nhà văn để nâng cao trình độ chính trị, văn học của mình, đồng thời làm phong phú thêm vốn từ ngữ mới và cũng là điều kiện để vận dụng những từ đã học, trau dồi thêm vốn hiểu biết của mình về ngoại ngữ.

 Sau này, trên cương vị cao nhất của Đảng và Nhà nước, dù bận trăm công nghìn việc, khi tuổi cao, sức khỏe giảm, Bác Hồ vẫn không ngừng tự học tập, đọc thêm nhiều tài liệu, sách báo trong nước và nước ngoài. Bác luôn khuyên cán bộ, đảng viên phải không ngừng học tập để có trình độ hiểu biết mọi mặt nhằm nâng cao chất lượng công tác. Cần tự học để nâng cao trình độ của bản thân, coi đây là tiêu chuẩn, giá trị đạo đức của mỗi người và là nhu cầu, thói quen hằng ngày của cán bộ, đảng viên. Những cán bộ, đảng viên lười học, lười suy nghĩ, không thường xuyên cập nhật thông tin mới, hiểu biết mới cũng là một biểu hiện suy thoái về đạo đức. Năm 1966, trong một buổi nói chuyện với đảng viên mới của Hà Nội, Người nhắc nhở: Thời kỳ bí mật, điều kiện học tập của đảng viên rất khó khăn: thiếu thầy, thiếu sách, thiếu tự do, nhưng cán bộ và đảng viên vẫn quyết tâm vì cách mạng mà học. Bây giờ điều kiện thuận lợi nhiều, cho nên các cô, các chú càng phải ra sức học tập cho tốt,... "Bác thường nghe nói có đồng chí 40 tuổi đã cho mình là già nên ít chịu khó học tập. Nghĩ như vậy là không đúng, 40 tuổi chưa phải là già. Bác đã 76 tuổi nhưng vẫn cố gắng học thêm. Chúng ta phải học và hoạt động cách mạng suốt đời. Còn sống thì còn phải học, còn phải hoạt động cách mạng"(5). 

 Tấm gương cao đẹp về tư tưởng và tinh thần tự học 

 Cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương sáng mẫu mực về tinh thần tự học, lấy tự học làm cốt, làm phương thức chủ yếu để nâng cao trình độ mọi mặt của bản thân. Song tự học ở Chủ tịch Hồ Chí Minh không phải là một sự ngẫu hứng, tùy ý mà việc tự học của Người đã trở thành một khoa học, một nghệ thuật, một triết lý nhân văn sâu sắc với một kế hoạch cụ thể, chặt chẽ, khoa học; với một ý chí và quyết tâm bền bỉ, dẻo dai, tinh thần sáng tạo, tranh thủ mọi lúc, mọi nơi để học. 

 Những lời chỉ dẫn quý báu, những bài học kinh nghiệm sâu sắc rút ra từ chính tấm gương tự học bền bỉ của Người đến nay vẫn giữ nguyên giá trị. Đặc biệt trong tình hình hiện nay khi cuộc cách mạng khoa học - công nghệ đang phát triển nhanh chóng, đòi hỏi mỗi cán bộ, đảng viên cần phải liên tục bồi dưỡng kiến thức, nâng cao năng lực để thích ứng với những biến đổi của xã hội, nếu không sẽ bị tụt hậu. Mặt khác, con người luôn ý thức về tương lai, chú trọng năng lực suy nghĩ, năng lực lý giải cho tương lai của mình. Để có được những năng lực ấy, mỗi người phải học tập không ngừng, học tập liên tục, học tập suốt đời thông qua nhiều hình thức, nhưng tự học là điều rất quan trọng, và vấn đề tự học trở thành một yêu cầu cấp bách, bắt buộc đối với mỗi cán bộ, đảng viên và từng người lao động. Thậm chí tự học quyết định sự thành bại của từng người trước những đòi hỏi ngày càng cao của nền sản xuất, của xã hội.

 Nghị quyết Hội nghị lần thứ hai Ban Chấp hành Trung ương khóa VIII nêu rõ, cần phát huy mạnh mẽ tinh thần tự học, bảo đảm thời gian tự học, tự nghiên cứu cho mọi người, và đặt ra một yêu cầu: "Phát triển mạnh phong trào tự học, tự đào tạo thường xuyên và rộng khắp trong toàn dân nhất là trong thanh niên"(7). Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị số 50-CT/TW ngày 24-8-1999 và Chỉ thị số 11-CT/TW ngày 13-4-2007 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập, trong đó xác định xây dựng xã hội học tập là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân, là mục tiêu cơ bản trong chiến lược chấn hưng và phát triển giáo dục của nước ta. Nghị quyết số 29-NQ/TW, ngày 04-11-2013, được thông qua tại Hội nghị Trung ương 8 khóa XI, về Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đề cao nhiệm vụ hoàn thiện hệ thống giáo dục quốc dân theo hướng hệ thống giáo dục mở, học tập suốt đời và xây dựng xã hội học tập.

 Ngày 30-10-2016, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã ký ban hành Nghị quyết số 04-NQ/TW về Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hoá" trong nội bộ. Nghị quyết chỉ rõ, một trong những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị là: "Nhận thức sai lệch về ý nghĩa, tầm quan trọng của lý luận và học tập lý luận chính trị; lười học tập chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước"(7). Do vậy, mỗi cán bộ, đảng viên phải không ngừng tự học tập để nâng cao trình độ hiểu biết mọi mặt, và coi tự học là nhu cầu, thói quen, hành vi hằng ngày, là một tiêu chuẩn, một giá trị đạo đức của người cán bộ, đảng viên. 

 Tinh thần, ý chí tự học của Chủ tịch Hồ Chí Minh đến nay và cả mai sau vẫn còn nguyên giá trị, có ý nghĩa giáo dục hết sức sâu sắc đối với sự nghiệp giáo dục - đào tạo của dân tộc ta. Tư tưởng và tinh thần tự học của Người mãi mãi tỏa sáng, soi rọi cho mỗi chúng ta phấn đấu, rèn luyện, tự vươn lên trong học tập, tu dưỡng, rèn luyện bản thân để hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó./.

(1) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1996, t. 9, tr. 554

(2) Hồ Chí Minh về vấn đề giáo dục, Nxb. Giáo dục, Hà Nội, 1997, tr. 76

(3) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 8, tr. 500

(4) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 6, tr. 50

(5) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 12, tr. 92(6) Văn kiện Hội nghị lần thứ hai Ban Chấp hành Trung ương khóa VIII, Hà Nội, 1997, tr. 41

(7) Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương khóa XII, Văn phòng Trung ương Đảng, Hà nội, 2016, tr. 28

Gia Khánh

Theo Tạp chí Cộng sản

Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngày 2.9.1945 (Ảnh: TL)

Cách đây 77 năm, ngày 2.9.1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thay mặt Chính phủ lâm thời đọc Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Tới nay, chúng ta vẫn thấy áng văn lập quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh có nhiều điểm độc đáo, sáng tạo.

Đặc biệt trong hoàn cảnh ra đời

Dọc theo chiều dài lịch sử, những bậc tiên hiền đã để lại nhiều kiệt tác mang tầm vóc và ý nghĩa của bản tuyên ngôn độc lập như Nam quốc sơn hà (năm 1077) và Bình Ngô đại cáo (năm 1428) nhưng phải đến năm 1945, một tác phẩm chính danh là Tuyên ngôn độc lập mới được Hồ Chí Minh soạn thảo. Do tính chất thời đại, bản Tuyên ngôn độc lập có đối tượng hướng tới rất rộng rãi: Toàn thể nhân dân Việt Nam và mọi quốc gia trên thế giới, trong đó có cả các nước lớn và các thế lực đang lăm le cướp đi nền độc lập vừa giành được của dân tộc Việt Nam. Có thể khẳng định: Đây là tuyên bố ngoại giao đầu tiên của nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Sự đặc biệt của Tuyên ngôn độc lập còn nằm ở tình cảm, tâm trạng của người viết. Là nhà thơ, nhà văn, nhà báo lão luyện với hàng ngàn trang viết nhưng lần này, Hồ Chí Minh đã "không giấu nổi sự sung sướng" khi được thảo áng văn lập quốc ở mảnh đất Thăng Long. Chứa đựng trong đó là niềm hạnh phúc vô hạn của người đứng đầu cuộc cách mạng giải phóng dân tộc nay đã thành công và của nhà tư tưởng được đúc kết thành lời những quan điểm của mình về nền độc lập thiêng liêng của Tổ quốc. Giấc mơ thường trực về cảnh tượng "sao vàng năm cánh mộng hồn quanh" của Người đã tạo nên cảm xúc mãnh liệt nơi ngòi bút.

Quá trình soạn thảo Tuyên ngôn độc lập của Hồ Chí Minh cũng hết sức đặc biệt: Suy ngẫm, "hoài thai" rất lâu mà viết lại rất nhanh. Là người có niềm tin mãnh liệt vào thắng lợi của cách mạng và có khả năng dự đoán tương lai, trong hơn 3 thập niên hoạt động cứu nước, chắc chắn Hồ Chí Minh đã nhiều lần suy ngẫm về thời khắc thiêng liêng này. Trên thực tế, Người chính thức soạn thảo Tuyên ngôn độc lập từ ngày 28.8.1945 - sau khi Chính phủ lâm thời được thành lập và Người được bầu làm chủ tịch. Điều kiện lịch sử phức tạp đòi hỏi Việt Nam phải nhanh chóng tuyên bố về nền độc lập của mình trước khi quân Đồng minh đổ bộ vào tước vũ khí của Nhật. Do suy ngẫm từ lâu nên dù viết trong thời gian ngắn, từng ý tứ, câu chữ trong Tuyên ngôn độc lập vẫn đạt "độ chín" cả về tư tưởng lẫn thủ pháp nghệ thuật.

Tính tiên phong của nhà tư tưởng tầm cỡ

Là áng văn lập quốc, Tuyên ngôn độc lập chứa đựng nhiều thông điệp quan trọng nhưng tất cả đều xoay quanh trục duy nhất: Nền độc lập chính đáng, không thể bác bỏ của dân tộc Việt Nam. Với tầm nhìn của một chính khách lão luyện, Hồ Chí Minh hiểu rằng: Con đường đi đến độc lập - tự do đã đầy máu và nước mắt nhưng làm cho các nước khác, nhất là các nước lớn, thừa nhận và tôn trọng nền độc lập đó, cũng hết sức khó khăn. Vì thế, trong Tuyên ngôn độc lập, điều quan trọng nhất là Hồ Chí Minh phải đưa ra cơ sở pháp lý về quyền độc lập của Việt Nam.

Người đã mở đầu áng văn lập quốc bằng những câu trích từ Tuyên ngôn độc lập năm 1776 của nước Mỹ và Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền của cách mạng Pháp về quyền sống, quyền tự do và mưu cầu hạnh phúc của con người. Từ đó, Người nâng quyền con người đã được thừa nhận trong xã hội phương Tây thành quyền dân tộc: "Suy rộng ra, câu ấy có ý nghĩa là: Tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng; dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do". Bằng cách suy rộng ra, Hồ Chí Minh gián tiếp khẳng định trong thời đại chống đế quốc, thực dân, cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc là cuộc đấu tranh chính nghĩa. Giá trị thời đại của bản tuyên ngôn nằm ở đó.

Sự "suy rộng ra" của Hồ Chí Minh ở thời điểm năm 1945 còn thể hiện tính tiên phong của một nhà tư tưởng tầm cỡ vì lúc này, quyền dân tộc chưa được các công ước quốc tế đề cập. Phải hơn 20 năm sau, vào năm 1966, Công ước quốc tế về các quyền dân sự, chính trị mới khẳng định: "Tất cả các dân tộc đều có quyền dân tộc tự quyết" và gần 50 năm sau, Tuyên bố Vienna và Chương trình hành động năm 1993 của Liên Hiệp Quốc mới ghi rõ: "Việc khước từ quyền dân tộc tự quyết là sự vi phạm nhân quyền".

Sự "suy rộng ra" của Hồ Chí Minh còn thể hiện bản sắc văn hóa dân tộc. Nếu văn hóa phương Tây đề cao con người cá nhân thì văn hóa phương Đông đề cao con người cộng đồng. Trong bản Tuyên ngôn độc lập, Hồ Chí Minh đã lấy dân tộc làm bản thể, thay vì lấy cá nhân làm bản thể. Quan điểm của Người đã thể hiện truyền thống văn hóa phương Đông: Quyền lợi cá nhân phải gắn kết và đặt dưới quyền lợi cộng đồng, dân tộc.

Khi quyền con người, quyền bình đẳng giữa các dân tộc là chỉ số quan trọng về trạng thái văn minh của nhân loại thì Tuyên ngôn độc lập của Hồ Chí Minh đã góp phần thúc đẩy lịch sử nhân loại tiến lên.

Sự độc đáo trong hình thức thể hiện

Là tác phẩm ra đời giữa thế kỷ 20, Tuyên ngôn độc lập của Hồ Chí Minh có sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa tính dân tộc và tính hiện đại.

Trong lịch sử nước ta, các tác phẩm mang tầm vóc và ý nghĩa của bản tuyên ngôn độc lập như Nam quốc sơn hà, Bình Ngô đại cáo đều được viết bằng tiếng Hán. Hồ Chí Minh là người đầu tiên viết Tuyên ngôn độc lập bằng tiếng Việt. Xác định rõ câu hỏi "viết cho ai", từ ngữ, hình ảnh trong bản tuyên ngôn đều thuần Việt, giản dị và dễ hiểu đối với đông đảo quần chúng.

Không dừng lại ở cương vực dân tộc, Tuyên ngôn độc lập còn có đích đến là đông đảo các quốc gia trên thế giới nên cách lập luận và hành văn cũng rất hiện đại. Chỉ vẻn vẹn hơn một nghìn chữ, bản Tuyên ngôn độc lập có sức mạnh của lẽ phải, phù hợp với lối tư duy "duy lý" của người phương Tây. Để khẳng định quyền độc lập tự do của dân tộc Việt Nam, Hồ Chí Minh đưa ra căn cứ pháp lý là những định đề mang tính chân lý trong Tuyên ngôn độc lập của nước Mỹ và Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền của cách mạng Pháp về quyền tự do của con người. Bằng phương pháp "dùng gậy ông đập lưng ông", Hồ Chí Minh vừa đẩy đối phương vào thế khó phản bác, vừa tranh thủ được sự đồng tình rộng rãi của dư luận thế giới.

Sự độc đáo trong Tuyên ngôn độc lập của Hồ Chí Minh nằm ở cách Người thể hiện văn bản. 77 năm đã trôi qua nhưng không ai có thể quên chi tiết: Sau khi đọc xong đoạn mở đầu của tuyên ngôn, Chủ tịch Hồ Chí Minh bất ngờ dừng lại hỏi: "Đồng bào nghe tôi nói có rõ không?" Câu hỏi bật ra hết sức tự nhiên từ trái tim của con người hết lòng trọng dân và yêu dân chứ không phải là "thủ pháp" nằm sẵn trong kịch bản của một nhà hùng biện đại tài nhằm thu phục nhân tâm.

Trong dòng chảy bất tận của thời gian và sự bùng nổ thông tin của xã hội hiện đại, dấu ấn của sự kiện, của con người dường như trở nên rất mong manh. Vì thế, sức sống trường tồn của bản tuyên ngôn độc lập cũng là điều rất đặc biệt. TS Modagat Ahmed, nguyên Giám đốc UNESCO khu vực châu Á - Thái Bình Dương, đã có nhận định sâu sắc: "Có ít nhân vật trong lịch sử trở thành một bộ phận của huyền thoại ngay khi còn sống, và rõ ràng Hồ Chí Minh là một trong số đó".

Gia Nguyên

Nguồn: https://thanhnien.vn/su-doc-dao-trong-tuyen-ngon-doc-lap-cua-chu-tich-ho-chi-minh-post1491486.html

Thư của Nguyễn Ái Quốc gửi đồng bào cả nước được truyền đi khắp nơi trước ngày Tổng khởi nghĩa Tháng Tám (1945). (Ảnh tư liệu)

Sau 30 năm bôn ba tìm đường cứu nước, cứu dân, ngày 28/01/1941, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc trở về Tổ quốc trực tiếp lãnh đạo Cách mạng Việt Nam đi đến thành công; với tầm nhìn xa trông rộng, nắm bắt được tình hình thế giới, đánh giá đúng thời cơ cách mạng, Người cùng Trung ương Đảng đã xây dựng lực lượng và lãnh đạo quân, dân cả nước tiến hành thắng lợi Cách mạng tháng Tám, thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, mở ra trang sử vẻ vang chói lọi nhất cho dân tộc Việt Nam.

Cuộc mít tinh phát động khởi nghĩa giành chính quyền do Mặt trận Việt Minh tổ chức tại Nhà hát Lớn Hà Nội ngày 19/8/1945. (Ảnh tư liệu)

Tháng 8/1945, phát xít Đức đầu hàng đồng minh, ở Đông Dương quân Nhật hoảng loạn, phong trào cách mạng cả nước sôi sục, những điều kiện cho Tổng khởi nghĩa đã chín muồi, Bác Hồ đã khẳng định, lúc này thời cơ thuận lợi đã tới, dù hy sinh tới đâu cũng phải giành cho được độc lập. Với tư duy chiến lược, nhãn quan chính trị nhạy bén và kinh nghiệm hoạt động thực tiễn phong phú, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta đã nắm chắc thời cơ cách mạng, kịp thời đề ra chủ trương, kế hoạch Tổng khởi nghĩa, kêu gọi sự đoàn kết nhất trí của toàn dân tộc để giành độc lập, tự do cho Tổ quốc.

Ngày 13/8/1945, Hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào quyết định phát động Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước trước khi quân Đồng Minh vào Đông Dương. Ngay đêm hôm đó, Uỷ ban Chỉ huy lâm thời Khu giải phóng đã hạ lệnh khởi nghĩa và phát đi "Quân lệnh số 1" kêu gọi đồng bào cả nước đứng dậy tiến hành Tổng khởi nghĩa giành chính quyền.

Ngày 16/8/1945, Đại hội Đại biểu Quốc dân (tức Quốc dân Đại hội Tân Trào) tiến hành họp và phát động Tổng khởi nghĩa vũ trang, thông qua 10 chính sách lớn của Việt Minh, trong đó điểm đầu tiên là phải "giành chính quyền, xây dựng một nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa trên nền tảng hoàn toàn độc lập"; Đại hội quyết định Quốc Kỳ nền đỏ, sao vàng; chọn bài Tiến quân ca làm Quốc ca và bầu ra Ủy ban dân tộc giải phóng Việt Nam do đồng chí Hồ Chí Minh làm Chủ tịch.

Quốc dân Đại hội Tân Trào là một sự kiện đánh dấu bước ngoặt trong lịch sử Cách mạng Việt Nam, phát động khởi nghĩa giành chính quyền một cách nhanh nhất, khẩn trương nhất, để cả đất nước Việt Nam đứng lên tự làm chủ vận mệnh của mình và đất nước mình. Thành công của Đại hội cho thấy sự sáng tạo độc đáo của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh trong việc vận dụng và thực thi từng bước tư tưởng dân quyền ngay trong tiến trình đấu tranh giành quyền độc lập dân tộc bằng hình thức tổ chức Quốc dân Đại hội để thông qua quyết sách chuyển xoay vận nước bằng Tổng khởi nghĩa tháng 8/1945. Theo đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết thư kêu gọi Tổng khởi nghĩa: "Hỡi đồng bào yêu quý! Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến; toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta. Nhiều dân tộc bị áp bức trên thế giới đang ganh nhau tiến bước giành độc lập. Chúng ta không thể chậm trễ. Tiến lên! Tiến lên! Dưới lá cờ Việt Minh, đồng bào hãy dũng cảm tiến lên".

Sáng ngày 19/8/1945, theo lời kêu gọi của Việt Minh, cả Hà Nội vùng dậy dưới rừng cờ đỏ sao vàng xuống đường tiến thẳng về trung tâm Nhà hát thành phố để dự mít tinh. Sau loạt súng chào cờ và bài Tiến Quân Ca, đại biểu Ủy ban quân sự Cách mạng đọc lời hiệu triệu của Việt Minh. Cuộc mít tinh trở thành cuộc biểu tình vũ trang tiến vào chiếm Phủ Khâm sai, trại lính bảo an và các cơ sở của Chính phủ bù nhìn.

Từ Hà Nội, làn sóng Cách mạng toả đi khắp nơi, cả nước vùng dậy đấu tranh giành chính quyền và liên tiếp giành thắng lợi. Cách mạng tháng Tám là sự kiện vĩ đại trong lịch sự dân tộc, đánh dấu bước tiến nhảy vọt của Cách mạng Việt Nam. Đây là lần đầu tiên giai cấp công nhân và nhân dân lao động giành được chính quyền trong cả nước, lần đầu tiên chế độ dân chủ nhân dân ở Việt Nam ra đời. Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám là thắng lợi của tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối Cách mạng đúng đắn của Đảng ta: Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, phát huy sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, nhân dân ta đã đập tan xiềng xích nô lệ của thực dân Pháp, Nhật; lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế, mở ra kỷ nguyên độc lập, tự do và chủ nghĩa xã hội.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, cuộc Tổng khởi nghĩa Cách mạng Tháng Tám đã giành thắng lợi hoàn toàn; Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội, trước hàng chục vạn nhân dân, thay mặt Chính phủ lâm thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh trịnh trọng đọc bản Tuyên ngôn Độc lập tuyên bố với toàn thể quốc dân đồng bào và thế giới về sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Người nhấn mạnh: "Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã thành một nước tự do, độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy!"

Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám và sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nay là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là một trong những thắng lợi nổi bật nhất, vĩ đại nhất của Cách mạng Việt Nam trong thế kỷ XX. Thắng lợi đó gắn liền với sự lãnh đạo sáng suốt, tài tình của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh - lãnh tụ thiên tài của Đảng và dân tộc ta. Mùa thu Tháng Tám năm 1945 đã đi vào lịch sử vẻ vang của dân tộc Việt Nam như một mốc son chói lọi, mở ra một trang sử mới, trang sử hào hùng nhất suốt chiều dài lịch sử mấy ngàn năm dựng nước và giữ nước.

Phát huy những giá trị của Cách mạng tháng Tám và sức mạnh đoàn kết của dân tộc Việt Nam, chúng ta tin tưởng rằng dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chính phủ, nhân dân ta sẽ cùng nhau vượt qua khó khăn, thử thách, chiến thắng dịch COVID-19, cũng như thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả đúng tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đề ra.

Trong những ngày mùa Thu lịch sử này, kỷ niệm 77 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, nhân dân Việt Nam lại hướng về Quảng trường Ba Đình lịch sử để bày tỏ lòng biết ơn vô hạn đối với công lao trời biển của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Nhớ về Bác muôn vàn kính yêu, chúng ta càng tự hào về những năm tháng hào hùng của mùa Thu năm 1945. Tinh thần Cách mạng Tháng Tám sẽ còn mãi tỏa sáng, là nguồn sức mạnh to lớn của thời đại mới, là động lực và chỉ dẫn quan trọng cho sự nghiệp đổi mới, phát huy ý chí tự lực, tự cường, khơi dậy "khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc".

Gia Nguyên

Nguồn: https://hochiminh.vn/tu-tuong-dao-duc-ho-chi-minh

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc thăm, tặng quà các thương bệnh binh tại Trung tâm Nuôi dưỡng thương bệnh binh nặng và Điều dưỡng Người có công tỉnh Hà Nam.
 Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI đã khẳng định: "Thực hiện tốt chính sách đối với thương binh, gia đình liệt sĩ, gia đình cán bộ, chiến sĩ chiến đấu ngoài mặt trận, gia đình có công với cách mạng"⁽⁸⁾. Trong các kỳ đại hội tiếp theo, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn nhất quán với chủ trương đó và bổ sung, hoàn thiện, nhằm huy động mọi nguồn lực xã hội, phát huy vai trò, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội chăm lo đời sống cho thương binh, gia đình liệt sĩ, gia đình có công với cách mạng. Văn kiện Đảng chỉ rõ: "Huy động mọi nguồn lực xã hội cùng với Nhà nước chăm lo tốt hơn nữa đời sống vật chất và tinh thần của những người và gia đình có công. Giải quyết dứt điểm các tồn đọng về chính sách người có công, đặc biệt là người tham gia hoạt động bí mật, lực lượng vũ trang, thanh niên xung phong các thời kỳ cách mạng và kháng chiến..."⁽⁹⁾.

Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Đảng Cộng sản Việt Nam tiếp tục khẳng định: "Thực hiện tốt chính sách chăm sóc người có công trên cơ sở huy động mọi nguồn lực xã hội kết hợp với nguồn lực của Nhà nước; bảo đảm người có công có mức sống từ trung bình trở lên"⁽¹⁰⁾. Tinh thần đó cũng tiếp tục được nhấn mạnh trong Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng: "Thực hiện tốt chính sách ưu đãi người có công; đẩy mạnh các hoạt động đền ơn đáp nghĩa. Tiếp tục cải thiện đời sống vật chất, tinh thần cho người có công; bảo đảm chế độ ưu đãi người và gia đình người có công phù hợp với xu hướng tăng trưởng kinh tế, tiến bộ và công bằng xã hội"⁽¹¹⁾.

Từ chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước đã không ngừng xây dựng, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện hệ thống chính sách đối với thương binh, liệt sĩ và người có công với cách mạng. Các chính sách đó từng bước được luật hóa thành hai pháp lệnh: Pháp lệnh phong tặng và truy tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước "Bà mẹ Việt Nam Anh hùng" và Pháp lệnh ưu đãi người hoạt động cách mạng, liệt sĩ và gia đình liệt sĩ, thương binh, bệnh binh, người hoạt động kháng chiến, người có công giúp đỡ cách mạng (nay là Pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng). Hai pháp lệnh về người có công, thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ ra đời là cơ sở, căn cứ quan trọng để Nhà nước và nhân dân không ngừng cố gắng nâng cao chất lượng, hiệu quả trong chăm lo cho các gia đình thương binh, liệt sĩ, người có công với cách mạng, giúp cho họ từng bước cải thiện và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần.

Với chủ trương, đường lối, chính sách đúng đắn, phù hợp truyền thống dân tộc và sự mong mỏi của toàn dân, chế độ, chính sách đối với người có công từng bước được mở rộng về đối tượng thụ hưởng với mức trợ cấp được nâng lên hằng năm. Tính đến năm 2021, cả nước đã xác nhận được trên 9,2 triệu người có công, trong đó, số người có công đang hưởng chế độ ưu đãi hằng tháng gần 1,4 triệu người; trên 500 nghìn thân nhân người có công đang hưởng trợ cấp tiền tuất hằng tháng. Phong trào "Đền ơn, đáp nghĩa" ngày càng được xã hội hóa sâu rộng. Nhiều cơ sở sự nghiệp, chăm sóc sức khỏe được xây dựng phục vụ các đối tượng chính sách. Nhiều nghĩa trang liệt sĩ và các công trình tưởng niệm liệt sĩ đã được xây dựng, trong đó có nhiều nghĩa trang trở thành những công trình văn hóa - lịch sử của đất nước, như: Nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn, nghĩa trang liệt sĩ Điện Biên Phủ...

Bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực hiện chính sách đối với thương binh, liệt sĩ và người có công với cách mạng vẫn còn tồn tại một số hạn chế cần khắc phục, giải quyết. Tình trạng sai sót đối tượng trong việc thực hiện chính sách hỗ trợ vẫn còn diễn ra ở một số địa phương. Công tác đền ơn đáp nghĩa ở một số nơi chưa gắn với việc giáo dục truyền thống, tuyên truyền mục đích, ý nghĩa của phong trào, tôn vinh người tốt, việc tốt. Chế độ trợ cấp ưu đãi nhìn chung còn thấp. Đời sống của gia đình chính sách tuy được cải thiện nhưng vẫn còn thấp, học hành và việc làm của con em chưa được bảo đảm. Những sai sót, nhầm lẫn, tiêu cực trong thực hiện chính sách xảy ra ở một số nơi, gây không ít phiền hà cho người hưởng chính sách, gây dư luận không tốt trong xã hội.

Để thực hiện tốt hơn nữa công tác chăm lo đời sống cho các gia đình thương binh, liệt sĩ, người có công với cách mạng theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong điều kiện mới, cần tiếp tục tập trung thực hiện tốt một số giải pháp chủ yếu sau:

Thứ nhất, tiếp tục tuyên truyền sâu rộng chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước đối với thương binh, gia đình liệt sĩ và người có công với cách mạng. Đây là công việc cần diễn ra thường xuyên, liên tục do các cấp ủy đảng, chính quyền từ Trung ương đến địa phương trực tiếp lãnh đạo, tiến hành làm cho mọi cán bộ, đảng viên và tầng lớp nhân dân nhận thức sâu sắc về mục đích, ý nghĩa, giá trị to lớn của việc thực hiện công tác chính sách xã hội nói chung, công tác thương binh, liệt sĩ, người có công nói riêng và phong trào "Đền ơn đáp nghĩa".

Thứ hai, không ngừng nghiên cứu, bổ sung và hoàn thiện chính sách ưu đãi đối với thương binh, gia đình liệt sĩ, người có công, nâng mức trợ cấp phù hợp với điều kiện kinh tế đất nước nhằm bảo đảm người có công và gia đình có mức sống từ trung bình khá trở lên trong địa bàn cư trú.

Thứ ba, xử lý dứt điểm tồn đọng về xác nhận, công nhận người có công, tránh thiệt thòi cho những thương, bệnh binh, gia đình liệt sĩ, tránh những bức xúc không đáng có trong xã hội. Tiếp tục làm tốt hơn nữa công tác tu bổ, tôn tạo nghĩa trang liệt sĩ, công trình ghi công liệt sĩ; đẩy mạnh tìm kiếm, xác định danh tính liệt sĩ, quy tập hài cốt liệt sĩ, kịp thời thông báo và tạo điều kiện thuận lợi để thân nhân liệt sĩ đến thăm viếng.

Thứ tư, cần tiếp tục đẩy mạnh sâu rộng phong trào "Đền ơn đáp nghĩa". Động viên toàn dân, phối hợp nhiều nguồn lực với phương châm "Nhà nước, nhân dân và những người được hưởng chính sách ưu đãi cùng phấn đấu", cùng các biện pháp phong phú, nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả chăm sóc thương, bệnh binh, gia đình liệt sĩ và người có công với cách mạng./.

 GIa Nguyên

Chủ tịch Hồ Chí Minh vui múa hát cùng các cháu thiếu nhi tại Phủ Chủ tịch nhân ngày Quốc tế Thiếu nhi 1.6.1960. (Ảnh: nguồn TTXVN)

Toàn bộ cuộc đời và sự nghiệp của Hồ Chí Minh không chỉ hiến dâng cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc mà Người còn kiên trì giáo dục, rèn luyện và chuẩn bị những điều kiện cần thiết để xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa. Theo Hồ Chí Minh, trong chế độ dân chủ nhân dân không chỉ cần đề cao trách nhiệm của Nhà nước, đạo đức công vụ của cán bộ, công chức mà còn cần phải phát huy ý thức trách nhiệm công dân với tư cách là những thuộc tính căn bản nhất của người dân trong chế độ mới. Người chỉ rõ "nước ta là nước dân chủ, nghĩa là nước nhà do nhân dân làm chủ. Nhân dân có quyền lợi làm chủ, thì phải có nghĩa vụ làm tròn bổn phận công dân, giữ đúng đạo đức công dân"⁽¹⁾.

Như vậy, có thể hiểu, đạo đức công dân là những nguyên tắc, quy tắc, chuẩn mực xã hội nhằm điều chỉnh nhận thức, hành vi của công dân trong quan hệ với nhà nước, nó được thực hiện bởi niềm tin cá nhân, bởi truyền thống,sức mạnh của dư luận xã hội và pháp luật.Vì vậy, khi đạo đức công dân được hình thành thì việc tuân thủ những thiết chế xã hội của công dân sẽ giảm dần tính cưỡng chế. Mọi công dân khi đó sẽ tự giác, tự nguyện chấp hành pháp luật; việc thực hiện các yêu cầu của pháp luật và các yêu cầu xã hội ngoài pháp luật sẽ trở thành nhu cầu, thành động cơ bên trong mỗi công dân. Đạo đức công dân còn tạo điều kiện cho mọi công dân được giải phóng hoàn toàn năng lực làm chủ của mình, góp phần bảo đảm sự phát triển bền vững của xã hội. Đạo đức công dân chính là nền tảng tinh thần định hướng, dẫn dắt công dân hướng tới những giá trị dân chủ mới, đề kháng với những biểu hiện phi dân chủ thông qua cơ chế lựa chọn, sàng lọc của cả cộng đồng theo những nguyên tắc, chuẩn mực đạo đức chung nhất.

Từ yêu cầu xây dựng Nhà nước dân chủ nhân dân, Hồ Chí Minh đã khái quát đạo đức công dân trên những chuẩn mực đạo đức căn bản, đó là: "- Tuân theo pháp luật Nhà nước. - Tuân theo kỷ luật lao động. - Giữ gìn trật tự chung. - Đóng góp (nộp thuế) đúng kỳ, đúng số để xây dựng lợi ích chung. - Hăng hái tham gia công việc chung. - Bảo vệ tài sản công cộng. - Bảo vệ Tổ quốc"⁽²⁾.

Theo Người, đạo đức công dân không phải là thuộc tính cá nhân bẩm sinh của mỗi người và không phải hình thành một lần là xong. Sự vận động, biến đổi và phát triển của nó luôn song hành cùng với những biến đổi của đời sống kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội. Bằng những phương thức vừa mang tính lý luận, vừa có tính thực tiễn cao, trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Hồ Chí Minh luôn chú trọng đến công việc quan trọng này.

Xây dựng đạo đức công dân thông qua giáo dục, đào tạo

Hồ Chí Minh đặc biệt nhấn mạnh vai trò của giáo dục, đào tạo (GD-ĐT) trong xây dựng đạo đức công dân. Theo Người, mục đích GD-ĐTchính là nhằm xây dựng nên những "công dân ưu tú", "công dân kiểu mẫu", không chỉ có năng lực làm chủ mà còn có những phẩm chất đạo đức tương xứng với địa vị làm chủ của mình. Người viết: "Bình dân học vụ không những dạy đọc, dạy viết, mà còn phải chú trọng dạy đạo đức công dân. Như vậy bình dân học vụ sẽ góp phần xứng đáng vào sự nghiệp đấu tranh cho hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ trong cả nước"⁽³⁾. Trong Di chúc, Người nhắc nhở: Đảng phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa "hồng" vừa "chuyên". Giáo dục đạo đức công dân là quá trình lâu dài, gian khổ, vì đó là cuộc cách mạng bên trong bản thân mỗi con người. GD-ĐTphải góp phần hình thành lên những chuẩn mực đạo đức công dân mới để đánh thắng tư tưởng cũ, từ bỏ con người cũ - con người nô lệ, thần dân để trở thành những công dân của nước Việt Nam. Đây là nhiệm vụ khó khăn, gian khổ, là "cuộc chiến đấu khổng lồ".

Vấn đề quan trọng đầu tiên là cần xác định rõ mục tiêu của chiến lược GD-ĐT. Người chỉ rõ: "Ta xây dựng con người cũng phải có ý định rõ ràng"⁽⁴⁾. Mục đích nhằm "đào tạo ra những công dân tốt và cán bộ tốt cho nước nhà"⁽⁵⁾ - những người kế tục xứng đáng sự nghiệp xây dựng chế độ mới. Muốn đạt được mục tiêu chiến lược phải có phương pháp giáo dục toàn diện: "Trong việc giáo dục và học tập, phải chú trọng đủ các mặt: đạo đức cách mạng, giác ngộ xã hội chủ nghĩa, văn hoá, kỹ thuật, lao động và sản xuất"⁽⁶⁾.

Chăm lo bồi dưỡng các thế hệ công dân thông qua hoạt động GD-ĐT là trách nhiệm của toàn xã hội. Người nói: "Ngày nay chúng là nhi đồng. Ít năm nữa, chúng sẽ là công dân, cán bộ. Vì vậy, Chính phủ, các đoàn thể, và tất cả đồng bào đều có trách nhiệm giúp vào việc giáo dục nhi đồng"⁽⁷⁾. Phát huy trách nhiệm của toàn xã hội là biện pháp có hiệu quả nhất không chỉ tập trung trí tuệ, sức sáng tạo của toàn dân mà còn tạo ra dư luận xã hội, môi trường xã hội thuận lợi để mỗi công dân không ngừng rèn luyện đạo đức công dân. Với một xã hội vừa mới thoát thai từ xã hội thực dân phong kiến điều này càng có ý nghĩa quan trọng hơn vì đó cũng có thể coi là "một cuộc chiến đấu chống lại cũ kỹ, hư hỏng, để tạo ra những cái mới mẻ, tốt tươi"⁽⁸⁾. Đề cao trách nhiệm của toàn xã hội trong bồi dưỡng thế hệ công dân tương lai là một tư tưởng lớn trong giáo dục hiện đại.

Giáo dục đạo đức cho các thế hệ công dân không thể thiếu vai trò của những người thầy. Người nói: "Bây giờ nhiệm vụ giáo dục khác trước. Các cô, các chú có nhiệm vụ rất quan trọng: Bồi dưỡng thế hệ công dân, cán bộ sau này"⁽⁹⁾. Để hoàn thành nhiệm vụ vẻ vang, theo Người, mỗi thầy cô giáo trước hết phải thực sự yêu nghề, tâm huyết với nghề. "Người thầy giáo tốt - thầy giáo xứng đáng là thầy giáo - là người vẻ vang nhất. Dù là tên tuổi không đăng trên báo, không được thưởng huân chương, song những người thầy giáo tốt là những anh hùng vô danh"⁽¹⁰⁾. Bên cạnh trau rồi đạo đức, mỗi thầy cô giáo cần không ngừng nâng cao năng lực chuyên môn, kỹ năng sư phạm, phải là những người công dân gương mẫu tiên phong - tự giác thực hiện quyền và nghĩa vụ công dân của mình để làm mực thước cho học sinh bắt trước.

Hồ Chí Minh luôn nhắc nhở những người phụ trách GD-ĐT: muốn xây dựng đạo đức công dân có hiệu quả phải nắm chắc và vận dụng đúng đắn, sáng tạo nguyên lý giáo dục "Kết hợp chặt chẽ lý luận với thực hành, giáo dục với lao động, văn hóa với đạo đức cách mạng"⁽¹¹⁾. Việc kết hợp này không thuần túy ở xác định nội dung chương trình giáo dục, xác định mục đích, nội dung, phương châm giáo dục… mà cần được vận dụng phù hợp với từng người học, môn học. Trong giáo dục đạo đức công dân, nguyên lý trên có giá trị đặc biệt. Đạo đức là lĩnh vực thuộc ý thức, tư tưởng con người. Do đó, hoạt động giáo dục nếu chỉ dừng lại ở lý thuyết sẽ trở lên giáo điều, "lý thuyết suông", không những không hiệu quả mà có khi còn phản giáo dục. Ngược lại, nếu chỉ có thực hành thì sẽ rơi vào rập khuôn máy móc, chẳng khác nào "người mù đi đêm"⁽¹²⁾.

Trong quá trình xây dựng xã hội mới, Hồ Chí Minh luôn đặt niềm tin sâu sắc vào con người, vào khả năng "ai cũng muốn tiến bộ để phụng sự Tổ quốc, và phục vụ nhân dân có hiệu quả hơn"⁽¹³⁾. Đó cũng là niềm tin vào sức mạnh của giáo dục cách mạng trong việc tạo ra những công dân kiểu mẫu đáp ứng yêu cầu phát triển của xã hội mới.

Xây dựng đạo đức công dân thông qua thực tiễn đấu tranh cách mạng

Để xây dựng đạo đức nói chung, đạo đức công dân nói riêng, theo Hồ Chí Minh mỗi công dân cần tích cực tu dưỡng, rèn luyện thông qua nhiều hình thức hoạt động khác nhau, trước hết là thông qua hoạt động thực tiễn và đấu tranh cách mạng. "Cách mệnh là phá cái cũ đổi ra cái mới, phá cái xấu đổi ra cái tốt"⁽¹⁴⁾; đó "là cả một cuộc đấu tranh gay go, kịch liệt và lâu dài giữa cái xấu và cái tốt, giữa cái cũ và cái mới, giữa cái thoái bộ và cái tiến bộ, giữa cái đang suy tàn và cái đang phát triển"⁽¹⁵⁾.

Tính phức tạp, sự quyết liệt của cuộc đấu tranh dân tộc, đấu tranh giai cấp trong thời đại mới ở nước ta luôn đặt ra yêu cầu ngày càng cao về mọi mặt đối với mỗi công dân để họ thực hiện địa vị làm chủ của mình. Vì vậy,  xây dựng đạo đức công dân phải liên hệ chặt chẽ với cuộc đấu tranh xã hội, "Đó là một trường học rất rộng, rất tốt"⁽¹⁶⁾.

Thông qua hoạt động và đấu tranh cách mạng, người dân đã từng bước trở thành những người công dân trong chế độ mới, được thừa hưởng đầy đủ những thành quả cách mạng. Vì vậy, tham gia tích cực vào sự nghiệp giành độc lập dân tộc, xây dựng và bảo vệ chế độ mới là điều kiện để họ từng bước trở thành những "công dân đứng đắn", "công dân tốt", "công dân kiểu mẫu" của nước Việt Nam độc lập.

Ngay khi cách mạng còn trong trứng nước, Hồ Chí Minh đã chủ trương tập hợp, tổ chức giáo dục mọi tầng lớp nhân dân lao động yêu nước, có ý chí cách mạng vào các hình thức mặt trận khác nhau đấu tranh chống đế quốc và phong kiến tay sai. Thông qua thực tiễn đấu tranh cách mạng lâu dài và gian khổ chính là quá trình tu dưỡng, rèn luyện nhân cách những công dân ưu tú tương lai, tạo tiền đề vững chắc xây dựng chế độ mới. Phương thức rèn luyện nhân cách con người được Hồ Chí Minh khái quát: "Gạo đem vào giã bao đau đớn/ Gạo giã xong rồi trắng tựa bông/ Sống ở trên đời người cũng vậy/ Gian nan rèn luyện mới thành công"⁽¹⁷⁾.

Từ chỗ chịu nhiều ảnh hưởng nặng nề của quan niệm đạo đức phong kiến, thông qua thực tiễn đấu tranh cách mạng, công dân nước Việt Nam độc lập - nhất là những "công bộc của dân" được giáo dục, rèn luyện để hình thành nên những quan niệm đạo đức mới: "Đạo đức, ngày trước thì chỉ trung với vua, hiếu với cha mẹ. Ngày nay, thời đại mới, đạo đức cũng phải mới. Phải trung với nước. Phải hiếu với toàn dân, với đồng bào"⁽¹⁸⁾.

Với quan niệm biện chứng, Người cho rằng, những chuẩn mực đạo đức trong xã hội phong kiến, thực dân không chỉ có những điểm khác biệt mà còn đối lập với đạo đức công dân trong xã hội mới: "Có người cho đạo đức cũ và đạo đức mới không có gì khác nhau. Nói như vậy là lầm to. Đạo đức cũ và đạo đức mới khác nhau nhiều. Đạo đức cũ như người đầu ngược xuống đất chân chổng lên trời. Đạo đức mới như người hai chân đứng vững được dưới đất, đầu ngửng lên trời"⁽¹⁹⁾.

Việc tự nguyện tham gia vào sự nghiệp đấu tranh xóa bỏ xã hội cũ, xây dựng xã hội mới là biểu hiện sinh động của tinh thần vươn tới cái mới, cái hay, cái đẹp,… cũng như thể hiện thái độ kiên quyết chống lại cái xấu xa, cái ác. Sẽ rơi vào duy tâm nếu cho rằng đạo đức công dân là cái có trước hiện thực xã hội làm nảy sinh nó, tức là xã hội công dân. Tuy nhiên, với quan điểm: "Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội, phải có con người xã hội chủ nghĩa và có tư tưởng xã hội chủ nghĩa"⁽²⁰⁾, thì rõ ràng chúng ta không thể ngồi chờ xã hội công dân được xây dựng xong thì mới xây dựng đạo đức của những công dân trong xã hội đó.

Xây dựng xã hội công dân là quá trình xây dựng thể chế chính trị, nền tảng vật chất - kỹ thuật, chỉ có thể đạt được khi tạo lập được những điều kiện khách quan cho nó, không thể nóng vội chủ quan, đốt cháy giai đạn. Xây dựng những "công dân xã hội chủ nghĩa, cộng sản chủ nghĩa" có thể được hoàn thiện trước một bước so với hoàn cảnh kinh tế - xã hội, nhưng phải có những điều kiện. Điều kiện đó là phải thông qua các hình thức hoạt động hướng tới xây dựng đạo đức công dân.

Trong các hình thức hoạt động thực tiễn, Hồ Chí Minh đặc biệt chú trọng giáo dục đạo đức công dân thông qua các phong trào thi đua. Theo người, thi đua là hoạt động tự giác, thể hiện quyền và nghĩa vụ của mọi công dân, là hoạt động thiết thực và hiệu quả nhất để mỗi công dân đóng góp công sức của mình cho sự nghiệp kháng chiến, kiến quốc, đồng thời là điều kiện để mỗi người rèn luyện đạo đức công dân.

Gia Nguyên

Ủy ban kiểm tra các cấp đã bám sát chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, quy chế làm việc, phương hướng, nhiệm vụ của từng nhiệm kỳ Đại hội Đảng để tham mưu, chỉ đạo, hướng dẫn và kiểm tra việc thực hiện một cách toàn diện. Đồng thời, gắn việc kiểm tra thường xuyên, định kỳ theo kế hoạch với kiểm tra đột xuất các cấp ủy, tổ chức đảng, đảng viên có dấu hiệu vi phạm kỷ luật Đảng, có đơn thư khiếu nại…để góp phần xây dựng và chỉnh đốn Đảng, đúng như Văn kiện Đại hội XIII của Đảng khẳng định: "Công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng được tăng cường, có nhiều đổi mới, đạt kết quả quan trọng; chất lượng, hiệu lực, hiệu quả được nâng lên. Hoạt động kiểm tra, giám sát của cấp ủy, ủy ban kiểm tra các cấp được đẩy mạnh, đạt kết quả khá toàn diện, nhất là cấp Trung ương. Qua công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng, kỷ cương, kỷ luật Đảng được siết chặt hơn, có tác dụng cảnh báo, cảnh tỉnh, răn đe, phòng ngừa sai phạm đối với tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên"⁽¹²⁾.

Thực tế cho thấy, thông qua kiểm tra, giám sát/kiểm soát, nhận thức của nhiều cấp ủy, tổ chức đảng và đảng viên về công tác này có sự chuyển biến rõ nét, thể hiện qua việc chủ động xây dựng chương trình, kế hoạch, tổ chức lực lượng kiểm tra, giám sát/kiểm soát có trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào những lĩnh vực, địa bàn phức tạp; vào những nơi tổ chức đảng, đảng viên có dấu hiệu vi phạm kỷ luật, nội bộ mất đoàn kết… Đồng thời, việc xử lý những cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" như: xa rời lý tưởng cách mạng, quan liêu, lãng phí, tham ô, tham nhũng và có các các hành vi vi phạm pháp luật trong thi hành nhiệm vụ được giao được thực hiện nghiêm (kể cả cán bộ lãnh đạo cấp cao; cán bộ đang đương chức và đã nghỉ hưu) không chỉ có tác dụng giáo dục, răn đe mà còn được nhân dân đồng tình, ủng hộ, củng cố niềm tin của nhân dân vào Đảng và chế độ…

Tuy nhiên, trên thực tế thì công tác kiểm tra và việc giám sát/kiểm soát ở một số địa phương, cơ quan, đơn vị còn hình thức, còn "bị động và nặng về về giải quyết những vụ vi phạm kỷ luật trước mắt, chưa chủ động về việc giải quyết toàn diện vấn đề giữ gìn kỷ luật và chấp hành Điều lệ của Đảng"⁽¹³⁾. Cùng với đó, việc xử lý kỷ luật, xét thư khiếu nại còn chậm; thậm chí có cấp ủy, tổ chức đảng coi công tác kiểm tra là "vạch lá tìm sâu", làm giảm thành tích của địa phương, đơn vị mình nên làm chiếu lệ… Trong khi đó, những hệ lụy từ toàn cầu hóa, từ kinh tế thị trường vẫn hằng ngày hằng giờ tác động vào đời sống, khiến một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trong đó có cả cán bộ lãnh đạo cấp cao sa vào bẫy đường của chủ nghĩa cá nhân, mù quáng vi phạm kỷ luật Đảng, vi phạm pháp luật…

Vì thế, để Đảng luôn xứng đáng với vai trò tiền phong, luôn "là đạo đức, là văn minh", xứng đáng với niềm tin yêu và sự kỳ vọng của nhân dân; để nâng cao chất lượng công tác xây dựng và chỉnh đốn Đảng nói chung, công tác kiểm tra và giám sát/kiểm soát nói riêng, thời gian tới, một mặt cần thấm nhuần sâu sắc những chỉ dẫn của Chủ tịch Hồ Chí Minh về nhiệm vụ quan trọng này; mặt khác phải tập trung thực hiện một số giải pháp căn cốt sau:

Một là, tiếp tục nâng cao nhận thức của mỗi cấp ủy, mỗi tổ chức đảng, mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cấp ủy về công tác kiểm tra, giám sát/kiểm soát gắn liền với việc đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục trong toàn Đảng và hệ thống chính trị và quần chúng nhân dân về tầm quan trọng của công tác này, của việc thi hành kỷ luật Đảng để "tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, trách nhiệm và quyết tâm chính trị của toàn Đảng đối với công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng" như Văn kiện Đại hội XIII của Đảng đã chỉ rõ. Thông qua đó, mỗi tổ chức đảng, mỗi cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân nhận thức được sâu sắc hơn về vai trò quan trọng của công tác này và của từng cá nhân, góp phần làm tốt, làm hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát/kiểm soát trong cả hệ thống chính trị để ngăn chặn từ xa, từ đầu và giải quyết từ sớm, không để các vi phạm nhỏ tích tụ thành các vi phạm lớn, không để một cành cây mục nát làm hỏng cả một rừng cây xanh tốt.

Hai là, không ngừng đổi mới và nâng cao chất lượng công tác kiểm tra, giám sát/kiểm soát của cấp ủy, ủy ban kiểm tra các cấp trên tinh thần kiểm tra tập trung, giám sát/kiểm soát mở rộng, có trọng tâm, trọng điểm, trước hết là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý trong thực hiện nhiệm vụ chính trị, nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc, kỷ luật đảng. Nội dung kiểm tra, giám sát/kiểm soát gắn liền với việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về "Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ" và Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XII về "Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh"; gắn với Kết luận số 21-KL/TW về "Đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa", Quy định số 37-QĐ/TW về "Những điều đảng viên không được làm", các Quy định về nêu gương và Kết luận số 01-KL/TW về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII "Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh"…

Ba là, thực hiện nền nếp chương trình, kế hoạch kiểm tra, giám sát/kiểm soát hằng năm, định kỳ, theo chuyên đề; trong đó, phối hợp kiểm tra, giám sát/kiểm soát của Đảng với công tác thanh tra, kiểm soát của các cơ quan chức năng bảo đảm chặt chẽ, công minh, chính xác, thấu tình, đạt lý, đúng quy trình và thẩm quyền. Gắn và kết hợp kiểm tra, giám sát/kiểm soát thường xuyên với kiểm tra, giám sát/kiểm soát theo chuyên đề, kiểm tra đột xuất và kiểm tra dấu hiệu vi phạm; đồng thời, coi trọng sự tự kiểm tra, giám sát/kiểm soát của các cấp ủy, các tổ chức đảng; tăng cường kiểm tra, giám sát/ kiểm soát của cấp trên đối với cấp dưới. Thường xuyên kiện toàn tổ chức bộ máy cơ quan ủy ban kiểm tra, đội ngũ cán bộ kiểm tra các cấp bảo đảm tương xứng với chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao (đủ số lượng, có chất lượng và cơ cấu phù hợp). Đồng thời, tiếp tục rà soát, nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các văn bản quy định, quy trình về công tác kiểm tra, giám sát/kiểm soát và kỷ luật Đảng gắn với việc ban hành mới các văn bản quy định, quy chế, quy trình, hướng dẫn về công tác này đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ theo đúng Điều lệ Đảng và hướng dẫn của Ủy ban Kiểm tra Trung ương phù hợp với đặc điểm, tình hình, nhiệm vụ của mỗi địa phương, cơ quan, đơn vị.

Bốn là, ủy ban kiểm tra các cấp và đội ngũ cán bộ thực thi nhiệm vụ kiểm tra, giám sát/kiểm soát không những phải trí tuệ, bản lĩnh, đạo đức; phải nắm vững quy chế, quy trình, chức năng, nội dung, nhiệm vụ của mình, của người đứng đầu cấp ủy mà còn phải xác định rõ đây là nhiệm vụ trực tiếp, thường xuyên, lâu dài của các tổ chức đảng, trước hết là các cấp ủy Đảng và người đứng đầu. Đồng thời, để đảm bảo cho công tác kiểm tra, giám sát phát huy tốt hiệu lực, hiệu quả trong thực tiễn, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng Đảng hiện nay, cùng với việc nâng cao dự báo về những hành vi vi phạm của tổ chức đảng và cá nhân để kịp thời đề ra chủ truong, biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn khuyết điểm từ xa, từ sớm là việc các cấp ủy cần chú trọng yếu tố con người. Theo đó, lựa chọn, bồi dưỡng, đề bạt và luân chuyển cán bộ làm nhiệm vụ kiểm tra, giám sát/kiểm soát có bản lĩnh chính trị "giàu sang không thể quyến rũ, nghèo khó không thể chuyển lay, uy vũ không thể khuất phục", có năng lực chuyên môn nghiệp vụ tốt, có phẩm chất đạo đức "đủ oai tín", phương pháp công tác thân dân, "chí công vô tư" như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn.

Năm là, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị trong thực hiện kiểm tra, giám sát/kiểm soát; "tăng cường sự phối hợp giám sát của Đảng với giám sát của Nhà nước và Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội để phát huy sức mạnh tổng hợp và nâng cao hiệu lực giám sát, tránh chồng chéo, trùng lặp, lãng phí nguồn lực"⁽¹⁴⁾. Đồng thời, dựa vào nhân dân để xây dựng Đảng, nâng cao chất lượng và hiệu quả của công tác kiểm tra, giám sát/kiểm soát trên tinh thần cấp ủy, tổ chức đảng, người đứng đầu cấp ủy và mỗi cán bộ, đảng viên phải hướng về cơ sở, xây dựng mối quan hệ gắn bó mật thiết với nhân dân; lắng nghe tâm tư, nguyện vọng và ý kiến góp ý, phê bình của nhân dân theo đúng phương châm "dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng". Thông qua đó, giúp tổ chức đảng tại địa phương, cơ quan, đơn vị và nơi cán bộ, đảng viên sinh sống phát hiện những yếu kém, khuyết điểm của tổ chức và cá nhân để kịp thời giáo dục, uốn nắn, sửa chữa nhằm "trị bệnh cứu người", góp phần xây dựng Đảng và xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh./.

Gia Nguyên

Theo Báo điện tử Đảng Cộng sản

Bác Hồ với các cháu thiếu nhi ở Chiến khu Việt Bắc, năm 1950. (Ảnh: Nguyễn Hồng Nghi)

Yêu thương và quý trọng con người là một trong những đức tính đặc sắc nhất của đạo đức Hồ Chí Minh.

Trong cuốn sách "Học tập đạo đức Hồ Chí Minh"(*), đồng chí Võ Nguyên Giáp có bài viết nêu rõ: "Nghiên cứu cuộc đời và tư tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh,  chúng ta thấy rất rõ ở Người chủ nghĩa yêu nước, tinh thần nhân ái, truyền thống văn hóa phương Đông, phương Tây và sự phát triển chủ nghĩa nhân đạo hiện thực của chủ nghĩa Mác. Sự tổng hợp đó hình thành nên chủ nghĩa nhân văn Hồ Chí Minh - hiện thân cao nhất của chủ nghĩa nhân văn hiện thực của người Việt Nam trong thời đại cách mạng giải phóng dân tộc và xã hội chủ nghĩa".

Đồng chí còn viết cụ thể: "Chủ nghĩa nhân văn Hồ Chí Minh còn biểu hiện ở tấm lòng thương yêu con người, thương yêu nhân dân hết sức rộng lớn, sâu sắc. Người đã từng khái quát về triết lý cuộc sống: "Nghĩ cho cùng, mọi vấn đề… là vấn đề ở đời và làm người. Ở đời và làm người là phải thương nước, thương dân, thương nhân loại đau khổ và bị áp bức".

Cùng với ý ấy, Giáo sư Trần Văn Giàu viết: Như phần nhiều các nhà hiền triết cổ kim Đông Tây, thương người là một đức tính lớn của Cụ Hồ, nó quán triệt mọi lời nói, việc làm của Cụ từ ngày Cụ hoạt động cách mạng... Suốt sáu mươi năm, một lòng thương người, vì người, một lòng nhân ái.

Giáo sư đặt câu hỏi: "Vậy nếu thương người là nhân ái thì nhân ái của Cụ Hồ có gì khác với nhân ái Khổng, Mặc chăng hay chỉ là một?". Và tự trả lời: "Có phần khác không nhỏ". Thương người (của Cụ Hồ) là biết xót xa đến thân phận những người cùng khổ nhất trong số những người cùng khổ,... cũng là thương các dân tộc mang xiềng xích thực dân. Thương không phải là tỏ mối thông cảm từ trên và từ ngoài mà tìm cách làm cho người lao khổ và dân tộc bị áp bức tự mình cởi ách ngựa trâu, chứ không phải bằng cách mòn bánh xe, móng ngựa để du thuyết các vương hầu. Mỗi thời đại một khác. Đi vào cách mạng, Người đặt vấn đề tự do và vấn đề hạnh phúc đi đôi. Có người Mỹ nói Cụ Hồ vừa là Washington vừa là Lincoln. Đúng là như vậy. Mà Cụ Hồ còn đi xa hơn nữa trên hướng nhân ái thiết thực.

Vẫn theo lời đồng chí Võ Nguyên Giáp: Chủ nghĩa nhân văn Hồ Chí Minh là chủ nghĩa nhân văn khoa học, hiện thực cách mạng. Người ta thường cho rằng Hồ Chí Minh là một nhà triết học hành động thì cũng có thể nói nhà nhân văn Hồ Chí Minh là một nhà nhân văn hành động - hành động nhằm giải phóng con người.

Thủ tướng Phạm Văn Đồng - người học trò xuất sắc cũng là người cộng sự gần gũi của Bác Hồ - đã viết rất ân tình: Những tư tưởng lớn của Hồ Chủ tịch là những tình cảm lớn. Bác Hồ là "muôn vàn tình thương yêu" đối với đồng chí, đồng bào. Trong tình thương yêu đó, có chỗ cho mọi người, không quên, không sót một ai. Thương yêu và quan tâm chăm sóc mọi tầng lớp đồng bào, trai gái, già trẻ, đồng bào các dân tộc, các tôn giáo, kiều bào ở nước ngoài. Bác Hồ đặc biệt ân cần chăm lo các chiến sĩ trong lực lượng vũ trang nhân dân, là những người chiến đấu quên mình trên tiền tuyến; các cháu thanh niên, thiếu niên và nhi đồng, là lớp người thừa kế sự nghiệp cách mạng; chị em phụ nữ anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang trong sản xuất và chiến đấu; đồng bào các dân tộc ít người, đã và sẽ tiếp tục có cống hiến cao quý vào sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta. Trong lòng Bác, đồng bào miền Nam, thành đồng Tổ quốc, chiếm một vị trí đặc biệt,...

Đã có biết bao câu chuyện sống động về tư tưởng nhân văn, lòng thương yêu con người và đức hy sinh cao cả của Bác, kể sao cho xiết.

Cả cuộc đời làm cách mạng, Bác "chỉ có một ham muốn, ham muốn tột bậc là làm sao cho nước ta được độc lập, dân tộc ta được tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành". Bác "ăn không ngon ngủ không yên khi đồng bào còn chịu khổ".

Bác nêu tấm gương kính già, yêu trẻ. Kính già đến mức gửi thư chúc một phụ lão cứu quốc ở tuổi thượng thọ đã không tổ chức lễ mừng mà đem số tiền 500 đồng tiết kiệm được quyên vào Quỹ Kháng chiến, Hồ Chủ tịch tự xưng mình là cháu: "Cháu xin thay mặt Chính phủ cảm ơn cụ và trân trọng chúc cụ sống lâu và hoàn toàn mạnh khỏe". Yêu trẻ đến mức Tết Trung thu nào cũng có lời thơ chúc. "Trung thu trăng sáng như gương/ Bác Hồ ngắm cảnh nhớ thương nhi đồng". Và các cháu thì hát vang: "Không ai yêu Bác Hồ Chí Minh bằng chúng em nhi đồng".

Với đồng bào các dân tộc, Bác từng nói: "Đồng bào Kinh hay Thổ, Mường hay Mán, Gia Rai hay Ê-đê, Xê Đăng hay Ba Na và các dân tộc thiểu số khác, đều là con cháu Việt Nam, đều là anh em ruột thịt. Chúng ta sống chết có nhau, sướng khổ cùng nhau, no đói giúp nhau".

Với đồng bào các tôn giáo, bao giờ Bác cũng nêu lên cái tinh hoa của giáo lý. Với đồng bào theo đạo Thiên chúa, Bác viết: "Kinh thánh có câu: Ý dân là ý Chúa. Con đường yêu nước mà đồng bào đang đi là hoàn toàn đúng." Với đồng bào theo đạo Phật, Bác viết: "Đồng bào Phật giáo cả nước, từ Bắc đến Nam đều cố gắng thực hiện lời Phật dạy là: Lợi lạc quần sinh, vô ngã vị tha" (Đem lại lợi ích và vui sướng cho mọi người. Quên mình vì người khác).

Với những người lầm đường, lạc lối, Người cũng mở lượng khoan dung: "Trừ bọn Việt gian bán nước, trừ bọn phát xít thực dân, là những ác quỷ mà ta phải kiên quyết đánh đổ, đối với tất cả những người khác thì ta phải yêu quý, kính trọng, giúp đỡ. Phải thực hành chữ BÁC ÁI".

Nhà thơ Tố Hữu nói tự đáy lòng mình:

Người là Cha, là Bác, là Anh

Quả tim lớn lọc trăm dòng máu nhỏ

Bác sống như trời đất của ta

Yêu từng ngọn lúa mỗi nhành hoa

Tự do cho mỗi đời nô lệ

Sữa để em thơ, lụa tặng già.

Và:

Bác ơi, tim Bác mênh mông thế

Ôm cả non sông mọi kiếp người!

Tư tưởng nhân văn hiện thực, tình yêu thương bao la và cuộc sống bình dị của Bác có sức cảm hóa lớn. Hồ Chí Minh trở thành biểu tượng cao đẹp của một nhân cách Con Người tầm cỡ thế giới.

Nhà báo Jean Roux trong báo Chiến đấu (Pháp) viết: "Từ ba mươi năm nay, trong số các nhân vật mà tôi gặp được, chắc chắn Cụ Hồ là đáng khâm phục nhất. Cụ là người hoàn toàn đáng được mọi người ca ngợi, bởi vì Cụ đã kết hợp đến mức nhuần nhuyễn phi thường chủ nghĩa anh hùng với đầu óc sáng suốt, lòng yêu nước tuyệt vời, tinh thần cách mạng trong sáng, thái độ cứng rắn trước cuộc sống với lòng nhân đạo đối với con người".

Nhà báo Montaron trên báo Bằng chứng Thiên chúa giáo, cũng viết: "Cụ Hồ Chí Minh là một trong những chiến sĩ lần đầu tiên của thế giới thứ ba, của các dân tộc nghèo đói nhằm thèm khát một cuộc sống cho ra người… Cụ đã đem hết sức mình để mang lại cơm ăn nước uống cho những ai đói khát. Cụ đã bênh vực cho những người yếu hèn và mang lại nhân phẩm cho những người nghèo khổ".

Burchett, nhà báo Australia nổi tiếng, nhận xét: Nói tới một người mà cả cuộc đời mình để lại ân tình sâu nặng cho nhân dân thì không có một ai khác ngoài Chủ tịch Hồ Chí Minh… Người ta không thể trở thành một Hồ Chí Minh nhưng ở Cụ Hồ, mỗi người có thể học một điều gì làm cho mình tốt hơn.

Và thật cảm động, Thủ tướng Jawaharlal Nehru trong cuộc tiếp đón Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm Ấn Độ (năm 1958) đã nói một cách chân tình: "Chúng ta đã được tiếp xúc với một người. Người đó là một phần của lịch sử châu Á. Ngoài phần gặp gỡ một con người vĩ đại, chúng ta đã gặp một mảng lịch sử của lịch sử. Do đó, có lẽ chúng ta không chỉ được tăng thêm về suy nghĩ mà còn được tăng thêm cả về tầm vóc".

Sẽ không thừa nếu nhắc lại: Năm 1990, nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tổ chức UNESCO đã vinh danh Người là Anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới./.

Gia Nguyên

Theo Tạp chí Tuyên giáo

Ông Lê Thái Bình

Do bà Bạch không biết bơi nên ông Kiên hốt hoảng kêu cứu và nhảy xuống sông cứu vợ. Tuy nhiên, do sông sâu, nước đang lớn nên không cứu được vợ. Bản thân ông Kiên bị kiệt sức có biểu hiện đuối nước.

Ngay lúc đó, ông Lê Thái Bình (sinh năm 1966, hộ khẩu thường trú ấp An Thủy, xã An Ninh Tây, huyện Đức Hòa) sống ven sông Vàm Cỏ Đông nghe tiếng kêu cứu, lập tức bơi xuồng qua sông để cứu người.

Sau khi kéo ông Kiên lên xuồng, ông Bình nhanh chóng đưa xuống vào bờ để người dân đưa ông Kiên cấp cứu tại Bệnh viện đa khoa Đức Huệ. Riêng vợ ông Kiên đến ngày hôm sau (23/6/2022) mới tìm được xác.

Như Huỳnh

Chủ tịch Hồ Chí Minh gặp gỡ báo chí trong và ngoài nước tại Thủ đô Hà Nội 5/1968 (Ảnh tư liệu)

Chủ tịch Hồ Chí Minh là người sáng lập, người thầy vĩ đại của Báo chí Cách mạng (BCCM) Việt Nam. Ngay từ những ngày đầu ra nước ngoài tìm đường cứu nước, Hồ Chí Minh đã sớm tham gia các hoạt động báo chí. Khi hoạt động tại Pháp, Người đã tham gia sáng lập tờ báo Le Paria (Người cùng khổ) để tạo một kênh thông tin, lên tiếng tố cáo bản chất tàn bạo của thực dân Pháp, làm cho nhân dân thế giới biết đến cuộc sống "cùng khổ" của người dân Việt Nam. Từ đó lên tiếng ủng hộ Việt Nam trong đấu tranh "tự giải phóng".

Khi ở Trung Quốc, Người đã sáng lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên (1/6/1925) - tổ chức tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Ngày 21 tháng 6 năm 1925, Báo Thanh niên - cơ quan ngôn luận của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên. Đây là tờ báo cách mạng đầu tiên của Việt Nam do Nguyễn Ái Quốc sáng lập, trực tiếp chỉ đạo và là cây bút chủ chốt. Sự kiện lịch sử này đặt dấu mốc khởi nguồn cho sự ra đời, không ngừng phát triển của BCCM Việt Nam.

Trong tác phẩm "Sửa đổi lối làm việc", Người căn dặn: "Người tuyên truyền bao giờ cũng phải tự hỏi: Viết cho ai xem? Nói cho ai nghe?". Trong bài giảng về cách viết tại lớp chỉnh Đảng Trung ương ngày 17/8/1953, Người cũng chỉ rõ: "Phải đặt câu hỏi: Viết cho ai?... viết để làm gì? viết cái gì". Sở dĩ, Bác nêu yêu cầu viết cho ai rồi sau đó mới đến yêu cầu viết để làm gì, để sẽ giúp cho các nhà báo luôn luôn nghĩ đến con người, vì con người, hướng dẫn con người, định hướng cho con người. Và có biết rõ là viết cho ai thì mới biết là viết để làm gì, viết như thế nào.

Trong "Thư gửi lớp học viết báo Huỳnh Thúc Kháng" năm 1949, Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ: "Đối tượng của tờ báo là đại đa số dân chúng. Một tờ báo không được đại đa số dân chúng ham chuộng thì không xứng đáng là một tờ báo". Bác Hồ xác định rất rõ đối tượng đối tượng tác động, đối tượng phục vụ chủ yếu của báo chí là số đông quần chúng nhân dân.

Đây là sự xác định dứt khoát, thể hiện tính chất tiến bộ, mới mẻ của nền báo chí cách mạng, nền báo chí nhân dân mà Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đặt nền móng sáng lập. Báo chí phản ánh ý chí và nguyện vọng của số đông người dân lao động là chủ thể của cách mạng

Nhà báo viết phản ánh tâm tư quần chúng nhân dân là trách nhiệm, lương tâm của người làm báo đòi hỏi người cầm bút phải không ngừng rèn luyện, "đi sâu vào thực tiễn, gắn bó với cuộc sống đang biến chuyển mạnh mẽ".

Từ kinh nghiệm hoạt động báo chí của Người, từ quan điểm của Người về hiệu quả, công dụng của báo chí truyền thông, Bác Hồ đã lưu ý trước tiên đề tài cho người cầm bút là "những điều mắt thấy tai nghe", "những người tốt, việc tốt", "những người, những việc vô cùng anh dũng, oanh liệt" trong chiến đấu và sản xuất, trong phong trào thi đua yêu nước.

Nhà báo Hồ Chí Minh đề cao tính "chân thực" bởi nó vừa là sức mạnh của bài nói, bài viết cũng đồng thời là thước đo đạo đức của người làm báo cách mạng. Mỗi bài viết của nhà báo phải đúng sự thật, tức là phải bắt nguồn từ thực tế cuộc sống với những con số, những sự kiện đã được xem xét kiểm tra, chọn lọc.

Đại hội lần thứ III của Hội Nhà báo Việt Nam ngày 8/9/1962, sau khi góp ý với các nhà báo về các lỗi như bài báo thường quá dài, "dây cà ra dây muống" không phù hợp với trình độ và thời giờ của quần chúng, thường nói một chiều và đôi khi thổi phồng các thành tích, đưa tin tức hấp tấp, nhiều khi thiếu thận trọng, thiếu cân đối, lộ bí mật, khuyết điểm nặng nhất là dùng chữ nước ngoài quá nhiều và nhiều khi dùng không đúng… Chủ tịch Hồ Chí Minh chia sẻ: "Kinh nghiệm của tôi là thế này: Mỗi khi viết một bài báo, thì tự đặt câu hỏi: Viết cho ai xem? Viết để làm gì? Viết thế nào cho phổ thông dễ hiểu, ngắn gọn, dễ đọc? Khi viết xong, thì nhờ anh em xem và sửa giùm".

Bác Hồ với các nhà báo, năm 1947 (Ảnh tư liệu)

Dù không thừa nhận mình là một nhà báo chuyên nghiệp nhưng Hồ Chí Minh là một tấm gương hết sức cẩn trọng trong khi làm báo, viết báo.

Nhân dịp kỷ niệm Đảng ta 39 tuổi, Người viết bài báo nhan đề Nâng cao đạo đức cách mạng quét sạch chủ nghĩa cá nhân. Chỉ riêng đầu đề bài báo cũng đã được Người sửa đi sửa lại mấy lần. Lúc đầu Bác định dùng từ "đập nát" nhưng cho rằng đập vẫn còn mảnh vụn nên thay bằng từ "rửa sạch". Sau Bác thấy từ "rửa sạch" vẫn chưa mạnh mẽ và Bác quyết định sửa lại thành "quét sạch". Nhưng đồng chí phụ trách Ban Tuyên huấn xin sửa lại một ý, đề nghị Bác đổi lại trật tự để vế nâng cao đạo đức cách mạng lên trước với lý do là cán bộ đảng viên ta nói chung là tốt và ưu điểm là căn bản.

Bác hỏi thêm ý kiến của đồng chí văn phòng, đồng chí đó cũng đề nghị như vậy. Bác lắng nghe rồi nói: "Ý các chú cũng có lý, nhưng Bác thấy chưa hợp lý. Các chú giảng giải thêm cho Bác rõ điều này. Gia đình các chú tiết kiệm, mua sắm được bộ bàn ghế, giường tủ mới. Trước khi kê vào phòng, các chú quét dọn nhà cửa sạch sẽ hay cứ để rác rưởi bẩn thỉu ?". Thấy mọi người còn suy nghĩ, chưa trả lời, Bác nói luôn: "Vì cả hai chú đã đề nghị, Bác đồng ý nhượng bộ đổi lại ở đề bài còn ở trong bài cứ giữ nguyên như ý của Bác là "Quét sạch chủ nghĩa cá nhân, nâng cao đạo đức cách mạng".

Lúc sinh thời Bác Hồ đọc báo nhanh và rất chính xác, chỗ nào có vấn đề cần chú ý hoặc liên quan đến các cấp, ngành Bác đều ghi chép, đánh dấu những thông tin cần xử lý. Với gương người tốt việc tốt, Bác dùng bút bi hoặc bút chì màu đỏ ghi bên cạnh dấu q, nghĩa là thưởng huy hiệu; chỗ nào cần lưu ý Bác đánh dấu chéo (/); vấn đề nào chưa rõ, Người đánh dấu (?) và yêu cầu văn phòng xác minh lại; khi đã xem xong, Bác vạch hai vạch //.

Hoạt động báo chí thực tiễn của Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn phù hợp, gắn bó với cuộc sống và phục vụ lợi ích nhân dân, Người rất coi trọng đối tượng và hiệu quả tuyên truyền báo chí. Vì vậy, Người khẳng định một tờ báo cần nắm vững mấy điểm chính sau:

Nhiệm vụ: Chính là phục vụ nhân dân, phục vụ cách mạng. Đây là một phương tiện mang tính tuyên truyền, cổ động, huấn luyện, giáo dục và tập hợp quần chúng vì một mục đích chung.

Mục đích: Để góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Tôn chỉ: Vì khối đại đoàn kết toàn dân, cùng nhau chung sức thi đua yêu nước, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội.

Đối tượng: Chính yếu là đại đa số quần chúng nhân dân và thành công hay thất bại của một tờ báo phụ thuộc vào đối tượng mà tờ báo phục vụ.

Nội dung: Các tờ báo phải chứa đựng những bài viết có nội dung giản đơn, dễ hiểu, sát thực, súc tích nhưng mang trọn ý nghĩa cần thiết cốt để "sao cho mỗi đồng bào, mỗi chiến sĩ đều đọc được, hiểu được, nhớ được, làm được".

Hình thức: Cách sắp đặt các bài báo, tranh ảnh minh họa, cách in ấn phải sạch sẽ sáng sủa rõ ràng, không lem nhem nhằng nhịt lờ mờ. Và khi hoàn thành một bài báo mà "quần chúng hiểu, quần chúng ham đọc, quần chúng khen hay, thế là các bạn tiến bộ. Trái lại là các bạn chưa thành công".

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dành trọn cả cuộc đời vì Tổ quốc, vì nhân dân. Người viết báo và làm báo cũng chỉ nhằm phục vụ cho mục đích ấy. Phong cách làm báo Hồ Chí Minh - giản dị và sâu sắc, chân thực và ngắn gọn, trong sáng và dễ hiểu mà hiệu quả sắc bén, phục vụ đắc lực cho nhu cầu của nhân dân, cho sự nghiệp cách mạng của Tổ quốc.

Chủ tịch Hồ Chí Minh với phóng viên Báo Việt Nam độc lập, năm 1964 (Ảnh tư liệu)

Trong thời đại bùng nổ công nghệ thông tin, mạng xã hội phát triển, hiện tượng thương mại hóa trong hoạt động báo chí xuất hiện ngày càng nhiều đòi hỏi người làm báo cách mạng phải thật sự tỉnh táo, sáng suốt, có đạo đức nghề nghiệp và bản lĩnh. Khi đặt bút viết, mỗi nhà báo phải thấm nhuần lời dạy của Bác Hồ: Viết cho ai? Viết để làm gì? Viết như thế nào?.Những lời dạy của Bác có sức nặng đối với đạo đức, cái tâm của người làm báo trước những trang viết của mình.

Tự hào 97 năm ngày BCCM Việt Nam, phát huy thành tích đã đạt được, các cơ quan báo chí, những nhà báo đã luôn luôn khắc ghi lời Bác, không ngừng phấn đấu, khắc phục khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ vẻ vang của người làm báo, xứng đáng là tiếng nói của Đảng, nhà nước và Nhân dân.

Gia Khánh

Nguồn: https://baomoi.com/bac-ho-voi-su-nghiep-bao-chi-cach-mang-viet-nam/c/42924050.epi

Trung tâm Hội nghị quốc gia, nơi diễn ra Đại hội toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.
 Ảnh Văn Dương.

Đi qua Pháp, Mỹ, Anh, rồi lại trở về Pháp, tại Paris, năm 1919, Người gia nhập Đảng Xã hội Pháp, tìm hiểu về Cách mạng Tháng Mười Nga năm 1917. Ngày 18/6/1919, thay mặt những người yêu nước Việt Nam, Người gửi Bản yêu sách 8 điểm tới Hội nghị Versailles ký tên Nguyễn Ái Quốc, đòi những quyền tự quyết dân tộc là sự kiện thức tỉnh tất cả các dân tộc Đông Dương, làm rung động bầu trời đen tối Việt Nam bấy lâu nay.

Suốt mấy chục năm hoạt động sôi nổi, đầy gian khổ ở nước ngoài trong sự kham khổ, thiếu thốn, đe dọa ve vãn, lôi kéo, săn lùng, tù đầy của kẻ thù, Nguyễn Ái Quốc luôn sắt son một ý chí: "Cái tôi cần nhất trên đời là đồng bào tôi được tự do, Tổ quốc tôi được độc lập. Người nhiều lần khẳng định: "Tôi chỉ có một ham muốn, ham muốn tột bậc là làm cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành"… Ý chí, khát vọng của Chủ tịch Hồ Chí Minh là phải thức tỉnh đồng bào, đánh thức toàn dân tự mình mà giải phóng cho ta; tự mình mà thoát khỏi nghèo nàn lạc hậu.

Nguyễn Ái Quốc đọc được toàn văn tác phẩm "Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa" của Lênin, Người sung sướng nhận thấy: "Đây là cái cần thiết cho chúng ta, đây là con đường giải phóng chúng ta". Cùng với đó là kết quả hành trình trải nghiệm sâu sắc của Nguyễn Ái Quốc trong những hoạt động của Quốc tế Cộng sản, của Đảng Cộng sản Pháp, hâm mộ Cách mạng Tháng Mười Nga và nhiều hoạt động chuẩn bị thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, Nguyễn Ái Quốc đã quyết định: "Đối với tôi, câu trả lời đã rõ ràng: Trở về nước, đi vào quần chúng, thức tỉnh họ, tổ chức họ, đoàn kết họ, huấn luyện họ, đưa họ ra đấu tranh giành tự do độc lập"⁽¹⁾.

Tìm thấy con đường cứu nước sau khi tiếp thu chủ nghĩa Mác-Lênin, Nguyễn Ái Quốc khẳng định con đường cách mạng giải phóng dân tộc chỉ có thể là cuộc cách mạng vô sản. Nguyễn Ái Quốc ra sức tuyên truyền chủ nghĩa Mác-Lênin bằng nhiều cách: Tổ chức bồi dưỡng cán bộ, viết sách, báo… làm cho các tầng lớp nhân dân nhận thức đúng đắn về trách nhiệm tự giải phóng mình.

Ngày 3/2/1930, Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam với cương lĩnh chiến lược: đánh đuổi đế quốc, đánh đổ phong kiến, giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, đi lên chủ nghĩa xã hội. Sau 30 năm hoạt động ở nước ngoài, ngày 28/1/1941, Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh trở về Tổ quốc cùng Trung ương Đảng lãnh đạo phong trào cách mạng giải phóng dân tộc, giành độc lập, tự do. Cùng với việc phân tích, nắm vững thời cơ thế giới và trong nước, Hồ Chí Minh đặc biệt chú trọng phát huy vai trò, sức mạnh của nhân dân, xây dựng lực lượng vũ trang, động viên lực lượng của toàn dân. Tháng 8 năm 1945, khi thời cơ cách mạng xuất hiện, Hồ Chí Minh có thư kêu gọi Tổng khởi nghĩa, Người nêu rõ: "Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng dạy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta"⁽²⁾. Hưởng ứng lời kêu gọi non sông của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cả nước một lòng cùng nhau đứng dậy làm cuộc cách mạng Tháng Tám lay trời chuyển đất thành công, lập nên nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam châu Á do nhân dân làm chủ. Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời là thành quả cuộc đấu tranh kiên cường của cả dân tộc Việt Nam do Đảng Cộng sản và Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo. Đó là kết quả của ý chí tự lực tự cường, khát vọng độc lập tự do phát triển đất nước của Hồ Chí Minh được cả nước noi theo. Người khát vọng xây dựng đất nước giàu mạnh, độc lập, tự do, hạnh phúc cho tất cả mọi người dân. Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa non trẻ vừa mới ra đời dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta đã phải đương đầu với muôn vàn khó khăn, thử thách, thế nước như ngàn cân treo sợi tóc. Đó là nạn đói, nạn dốt, giặc ngoại xâm… Chủ tịch Hồ Chí Minh lại một lần nữa thể hiện ý chí, nghị lực, bản lĩnh vượt qua những thử thách quyết liệt để thực hiện khát vọng giữ vững độc lập, tự do, hạnh phúc, phồn vinh dân tộc.

"Không có gì quý hơn độc lập tự do"; "Thà hy sinh tất cả chứ quyết không chịu mất nước" là ý chí, khát vọng của Người được hun đúc, bùng dậy từ truyền thống yêu nước hàng nghìn năm cũng như sức mạnh của mọi người dân toàn dân tộc Việt Nam kiên quyết đánh thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược. Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta đã lãnh đạo kết hợp chặt chẽ kháng chiến và kiến quốc với ý chí, niềm tin, khát vọng: "Kháng chiến tất thắng, kiến quốc tất thành".

Dưới sự lãnh đạo của Hồ Chí Minh và Đảng ta, bằng chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, Đại thắng mùa Xuân năm 1975 đã đuổi sạch bóng quân thù, thực hiện khát vọng Việt Nam hòa bình, độc lập, thống nhất, đi lên chủ nghĩa xã hội ngày càng phồn vinh hạnh phúc. Từ một nước nông nghiệp, lạc hậu, nghèo nàn lại trải qua cuộc chiến tranh kéo dài, đi lên chủ nghĩa xã hội không qua chế độ tư bản chủ nghĩa, Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo Đảng và nhân dân ta tự lực, tự cường, cần cù, sáng tạo, tranh thủ sự hỗ trợ giúp đỡ của bạn bè, các nước đã có hình thức, bước đi thích hợp, vượt qua muôn vàn gian khó trở thành nước tiến bộ, văn minh, không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân. Tiếp theo việc thực hiện những tư tưởng của Người, Đảng và nhân dân ta tiến hành công cuộc đổi mới suốt hơn 35 năm qua đã giành được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định: "Với tất cả sự khiêm tốn, chúng ta vẫn có thể nói rằng: Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay".

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng trình bày Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII và các văn kiện trình Đại hội. (Ảnh: TTXVN)

Toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta bước vào thế kỷ XXI, hội nhập với thế giới hiện đại, thời kỳ công nghệ 4.0 cùng biết bao nhiêu biến động ở trong nước và quốc tế khó lường. Để vượt qua những khó khăn thách thức của thời đại, đưa dân tộc ta phát triển phồn vinh, hạnh phúc, sánh vai với các cường quốc trên thế giới theo tâm nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cần tập trung vào những nội dung chính như sau:

Một là, tiếp tục đi sâu học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về ý chí tự lực, tự cường, thực hiện khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

Cùng với việc tiếp tục học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh một cách toàn diện, đúng đắn, đầy đủ, nghiêm túc, vấn đề đặt ra có tính chiến lược là đặc biệt nhấn mạnh đi sâu, hiểu kỹ, để suy nghĩ, làm theo, tạo cho mình phong cách, lối sống có ý chí, nghị lực, bản lĩnh thực hiện khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Thấu hiểu ý chí tự lực, tự cường, khát vọng của Hồ Chí Minh về phát triển đất nước trong suốt chặng đường lịch sử đầy bão táp, mỗi cá nhân sẽ tự xây dựng, bồi dưỡng, hình thành củng cố niềm tin vững chắc cho ý chí tự lực, tự cường, khát vọng cho mình góp phần phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc. Chỉ có học tập, làm theo một cách tự nguyện, tự giác, chân thành, thực tâm với ý chí tự lực, tự cường, khát vọng của Hồ Chí Minh trong mỗi cá nhân có kết quả, mới tạo sức mạnh vô song đưa đất nước ta đi nhanh, đi mạnh, đi vững chắc trong mỗi bước đường tới phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc. Kiên quyết khắc phục lối học hình thức, bề ngoài, để có chứng chỉ bằng cấp…

Hai là, phát huy cao độ ý chí tự lực, tự cường, khát vọng phát triển đất nước phồn vinh hạnh phúc trong bối cảnh hội nhập quốc tế, mở rộng các quan hệ toàn cầu.

Học tập tư tưởng Hồ Chí Minh, cách mạng Việt Nam là một bộ phận của cách mạng thế giới. Người lãnh đạo Đảng và nhân dân ta tiến hành thắng lợi các cuộc cách mạng vĩ đại đều gắn với cách mạng thế giới. Nhưng cốt lõi, sức sống tư tưởng của Người lãnh đạo cách mạng Việt Nam vẫn là "tự ta giải phóng cho ta"; là ý chí tự lực, tự cường; là không cầu viện, dựa dẫm vào bên ngoài mà tự lực cánh sinh là chính.

Ba là, quyết tâm thực hiện có hiệu quả các nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước, biến các mục tiêu thành hiện thực, nâng cao đời sống nhân dân.

Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng cũng như các nghị quyết của Quốc hội, của Chính phủ, của các cấp uỷ Đảng đều xác định những phương hướng, nhiệm vụ, mục tiêu cụ thể đưa nước ta tiến lên xây dựng một Việt Nam độc lập, tự do, hạnh phúc; một Việt Nam hùng cường, một nước phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa đã luôn là khát vọng mãnh liệt của bao thế hệ lãnh đạo và người dân Việt Nam. Khát vọng ấy đã hiệu triệu, khơi dậy lòng yêu nước, hun đúc tinh thần đoàn kết và sưc smạnh của nhân dân toàn dân tộc, làm nên những thắng lợi to lớn có ý nghĩa lịch sử trong quá trình bảo vệ và xây dựng phát triển đất nước.

Thành tựu hơn 35 năm đổi mới là kết quả đáng tự hào nhưng cũng đặt ra những kỳ vọng, những trách nhiệm, những thách thức lớn lao cùng với những đòi hỏi cụ thể trước mắt, lâu dài đối với mỗi người dân Việt Nam. Vì vậy, khát vọng phát triển Việt Nam giàu mạnh hùng cường lại càng mãnh liệt và sục sôi hơn bao giờ hết.

Để biến khát vọng thành hiện thực, chúng ta phải thấm sâu ý chí, khát vọng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhận rõ con đường phía trước, thấy được những khó khăn, thách thức, thuận lợi, thời cơ để thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ chiến lược trong từng giai đoạn 5 năm, 10 năm, 20 năm, 30 năm tiến tới tầm nhìn năm 2045. Đây là sự chỉ đạo của Đảng có ý nghĩa lịch sử, đánh dấu bước phát triển mới của đất nước, định hướng tương lai, tiếp tục đẩy mạnh toàn diện và đồng bộ công cuộc đổi mới, hội nhập và phát triển đất nước. Tầm nhìn cũng khẳng định đường lối chiến lược cách mạng, bảo đảm tính kế thừa và phát triển, tính liên tục xã hội ở nước ta; bảo đảm tính khoa học, khả thi và thực tiễn, là tâm huyết, trí tuệ, niềm tin của "ý Đảng, lòng dân". Chiến lược phát triển tổng thể trong giai đoạn tới là phát triển nhanh, mạnh, bền vững, bảo đảm gắn kết chặt chẽ và triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, trong đó chú trọng vào bốn trụ cột chính gồm: Phát triển kinh tế - xã hội là trung tâm; xây dựng Đảng là then chốt; phát triển văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội; bảo đảm quốc phòng an ninh là trọng yếu, thường xuyên.

Khơi dậy ý chí tự lực tự cường, khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc thực hiện tâm nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh là sự thống nhất, bất biến trong tư tưởng, tình cảm, ý chí, hành động trong toàn Đảng, toàn dân nước ta. Sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, niềm tin và ý chí đồng lòng của toàn dân là nhân tố quan trọng nhất, có tính quyết định để đạt tới mục tiêu phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc. Càng đi sâu vào công cuộc đổi mới, hội nhập với thế giới, càng đối mặt với nhiều vấn đề khó khăn, phức tạp, nảy sinh, thì sự hội tụ "ý Đảng, lòng Dân" và tấm gương về ý chí, khát vọng của Chủ tịch Hồ Chí Minh lại càng thể hiện rõ ánh sáng chỉ đường, củng cố niềm tin vững chắc cho cách mạng Việt Nam đi đến thắng lợi hoàn toàn.

Mục tiêu phát triển tổng quát là cơ sở bảo đảm sự kiên định, ý chí tự lực tự cường và khát vọng lớn lao về định hướng phát triển đất nước theo mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, bảo đảm sự nhất quán, kết nối, kế thừa và phát triển các chủ trương, đường lối phát triển đất nước.

Để khơi dậy ý chí, khát vọng của mọi cán bộ, các tầng lớp nhân dân theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, thường xuyên bám chắc các mục tiêu chiến lược trong quá trình phát triển của Việt Nam để góp phần thực hiện thiết thực, hiệu quả, đó là: Nâng cao năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền và sức chiến đấu của Đảng; xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện; củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước, chế độ xã hội chủ nghĩa; Khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh hạnh phúc, phát huy ý chí tự lực tự cường, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại; 3) Đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; Bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; Phấn đấu giữa thế kỷ thứ XXI, nước ta trở thành nước phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa./.

Gia Nguyên

Theo Tạp chí Tuyên giáo

Dân thụ hưởng. Trong công cuộc đổi mới, "dân thụ hưởng" là một trong những khía cạnh quan trọng trong phương châm của Đảng. Đảng ta nhấn mạnh bảo đảm mỗi người dân đều được thụ hưởng những thành quả của công cuộc đổi mới; không để ai bị bỏ lại phía sau. Đó là sự trở lại đích thực với tư tưởng Hồ Chí Minh về dân thụ hưởng.

Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm Hội nghị phổ biến Nghị quyết của Bộ Chính trị về cuộc vận động: Nâng cao ý thức trách nhiệm, tăng cường quản lý kinh tế tài chính, cải tiến kỹ thuật, chống tham ô, lãng phí, quan liêu (Cuộc vận động ba xây, ba chống), 27/7/1963.

Ngay sau cách mạng thành công, xác lập thể chế Dân chủ Cộng hòa, Bác nói rõ mục đích của nước Việt Nam mới là Độc lập - Tự do - Hạnh phúc. Nước thuộc địa mất độc lập thì trước hết phải giành cho kỳ được độc lập. Nhưng nếu nước độc lập mà dân không hưởng hạnh phúc, tự do thì độc lập cũng chẳng có nghĩa lý gì. Chính quyền về tay nhân dân, Bác tuyên bố trước các nhà báo trong nước và thế giới rằng cả đời Người chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành. Bằng một tư duy tích cực, khẳng định, ba từ "ai cũng có" nói lên tất cả suy tư, trăn trở và hành động có trách nhiệm của Bác trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng từ lúc ra đi tìm đường cứu nước đến tận cuối đời.

Xuất phát từ quan điểm không có gì quý bằng nhân dân; không có gì mạnh bằng sức mạnh đoàn kết của nhân dân; bao nhiêu quyền hành và lực lượng đều ở nơi dân, có dân là có tất cả; dễ mười lần không dân cũng chịu, khó trăm lần dân liệu cũng xong… Bác thường xuyên căn dặn cán bộ, đảng viên phải hiểu thấu nước ta là nước dân chủ, Đảng và Chính phủ là công bộc của dân, nghĩa là để gánh vác việc chung cho dân, chứ không phải đè đầu dân như trong thời kỳ dưới quyền thống trị của Pháp, Nhật. Nước dân chủ thì bao nhiêu lợi ích đều vì dân, bao nhiêu quyền hạn đều của dân. Việc gì lợi cho dân, dù nhỏ mấy, cũng phải hết sức làm.

Trong kế sách kiến quốc ngay sau Tuyên ngôn Độc lập, Bác nêu lên sáu nhiệm vụ cấp bách liên quan tới ích quốc lợi dân phải thực hiện ngay là giải quyết nạn đói, nạn dốt, tổ chức Tổng tuyển cử để dân được hưởng quyền tự do dân chủ, thực hành cần kiệm liêm chính, bỏ các thứ thuế vô nhân đạo, tín ngưỡng tự do, lương giáo đoàn kết. Đó không chỉ là câu chuyện của gần 80 năm trước mà còn vẹn nguyên giá trị đến tận hôm nay. Sau này, trong cuộc họp đầu tiên của Ủy ban nghiên cứu kế hoạch kiến quốc, khẳng định dân chỉ biết rõ giá trị của tự do, của độc lập khi mà dân được ăn no, mặc đủ, đúc lại một cách ngắn gọn về mục đích và động lực giúp cho nước tự do độc lập, Bác nói chúng ta phải thực hiện ngay làm cho dân có ăn, làm cho dân có mặc, làm cho dân có chỗ ở, làm cho dân có học hành.

Trước lúc đi xa, trong những lời dặn lại cuối cùng, Bác nhấn mạnh Đảng cần phải có kế hoạch thật tốt để phát triển kinh tế và văn hóa, nhằm không ngừng nâng cao đời sống của nhân dân. Trong kế hoạch đó, đầu tiên là công việc đối với con người. Người dặn Đảng và Chính phủ quan tâm không sót một ai, trước hết là phải tìm mọi cách làm cho họ có nơi ăn chốn ở yên ổn, không để họ bị đói rét. Con người Bác đề cập tới không chỉ là đồng bào nông dân, chiến sĩ trẻ trong lực lượng vũ trang, những người đã dũng cảm hy sinh một phần xương máu của mình, cha mẹ, vợ con thương binh, liệt sĩ… mà cả những nạn nhân của chế độ xã hội cũ thì Nhà nước phải dùng vừa giáo dục vừa pháp luật để cải tạo họ, giúp đỡ họ trở nên những người lương thiện.

Điểm nhấn ở đây như cách nói trong đổi mới là quan tâm tới người dân không chỉ "con cá" mà quan trọng là "cần câu". Điều đó in đậm trong Di chúc của Bác hơn nửa thế kỷ trước. Người dặn phải mở những lớp dạy nghề thích hợp với mỗi người để họ có thể dần dần "tự lực cánh sinh". Đảng và Chính phủ phải chọn một số ưu tú, trẻ tuổi trong lực lượng vũ trang cho họ đi học thêm các ngành, các nghề, để đào tạo thành những cán bộ và công nhân có kỹ thuật giỏi, tư tưởng tốt, lập trường cách mạng vững chắc, tạo nên đội quân chủ lực trong công cuộc xây dựng thắng lợi chủ nghĩa xã hội ở nước ta.

Điều quan trọng nhất, có ý nghĩa lớn nhất mang giá trị trường tồn không nằm ở lời dặn mà ở hành động. Bác là hiện thân sống động của những lời dặn. Người là tấm gương sáng chói của việc nêu gương, nói đi đôi với làm mà ngày nay người đứng đầu Đảng ta thường nói sự gương mẫu của Trung ương là cực kỳ quan trọng, có ý nghĩa quyết định. Từng đồng chí Ủy viên Trung ương, Ủy viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư phải tự giác, gương mẫu, nói đi đôi với làm.

Không đầy hai tháng trước lúc vĩnh biệt chúng ta, trong buổi tiếp, trả lời phóng viên báo Granma (Cuba), với khẳng định "tôi hiến cả đời tôi cho dân tộc tôi", Bác nói "mỗi người, mỗi gia đình đều có một nỗi đau khổ riêng và gộp cả những nỗi đau khổ riêng của mỗi người, mỗi gia đình lại thì thành nỗi đau khổ của tôi".

Bác của chúng ta là như thế. Cả đời không dính líu gì với vòng danh lợi; không có một chút gì riêng tư cho mình. Về việc riêng, Người viết trong Di chúc "suốt đời tôi hết lòng, hết sức phục vụ Tổ quốc, phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân. Nay dù phải từ biệt thế giới này, tôi không có điều gì phải hối hận, chỉ tiếc là tiếc rằng không được phục vụ lâu hơn nữa, nhiều hơn nữa".

Dân quyết. Xuất phát từ nhận thức về đặc điểm và vai trò của nhân dân, Bác nói đến dân quyết nhiều vấn đề quan trọng. Về đặc điểm, dân nhiều tai mắt, cái gì họ cũng nghe, cũng thấy. Họ là những người chịu đựng cái kết quả của sự lãnh đạo của ta. Họ hay so sánh - so sánh bây giờ và thời kỳ đã qua, so sánh từng việc và toàn bộ phận - và so sánh đúng. Do so sánh họ thấy chỗ khác nhau và mâu thuẫn. Từ đó họ kết luận và đề ra cách giải quyết đúng.

Về vai trò của dân, Bác nói cách mạng là sự nghiệp của quần chúng nhân dân chứ không phải của cá nhân anh hùng nào. Không có nhân dân thì Đảng và Chính phủ không đủ lực lượng. Khi nhân dân giúp đỡ ta nhiều thì thành công nhiều, giúp đỡ ta ít thì thành công ít, giúp đỡ ta hoàn toàn thì thắng lợi hoàn toàn. Một nét đặc sắc trong tư tưởng của Bác là cùng với đường lối của Đảng, Người nói tới đường lối nhân dân với nội hàm đặt lợi ích của nhân dân lên trên hết, liên hệ với nhân dân, bàn với nhân dân, giải thích cho nhân dân, tự phê bình trước nhân dân, hoan nghênh nhân dân phê bình mình, học hỏi nhân dân, gương mẫu để nhân dân noi theo.

Nói đến Đảng chủ yếu là tổ chức, lãnh đạo và đoàn kết lực lượng nhân dân. Nói đến dân là nói đến sức dân, trí dân, quyền dân, lòng dân, khôn khéo, hăng hái, anh hùng, trung thành với Đảng. Đảng biết phát huy "tố chất dân" cách mang mới thành công. Theo Bác, nhờ tố chất đó mà dân chúng biết giải quyết nhiều vấn đề một cách giản đơn, mau chóng, đầy đủ mà những người tài giỏi, những đoàn thể to lớn nghĩ mãi không ra. Không phải ngẫu nhiên mà trong những dòng cuối cùng dặn lại Đảng, khi nói tới việc để tạo ra những cái mới mẻ, tốt tươi, giành thắng lợi trong cuộc chiến đấu khổng lồ chống lại những gì cũ kỹ, hư hỏng, Đảng cần phải động viên toàn dân, tổ chức và giáo dục toàn dân, dựa vào lực lượng vĩ đại của toàn dân.

Vậy là trong thực tiễn cách mạng, có một vấn đề trọng yếu mà đôi khi chúng ta chưa thật sự quan tâm, đó là dân giải quyết đúng, gọn gàng, hợp lý, công bình. Theo Bác, dân giải quyết hợp lý, công bằng nhiều vấn đề trọng đại của cách mạng, của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Dân giải quyết là một nguyên tắc trong cách lãnh đạo. Bác chỉ rõ nghị quyết gì mà dân chúng cho là không hợp lý thì để họ đề nghị sửa chữa. Dựa vào ý kiến của dân chúng mà sửa chữa cán bộ và tổ chức của ta.

Trong đổi mới, Đảng ta xác định vận dụng và phát triển sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh là một trong bốn kiên định căn bản, trong đó có kiên định vấn đề dân quyết. Một trong những nội dung của Quy chế dân chủ ở cơ sở được nêu trong Chỉ thị 30-CT/TW, ngày 18-02-1998 là quy định về việc để nhân dân bàn và quyết định dân chủ đối với những loại việc liên quan trực tiếp đến đời sống của nhân dân trên địa bàn như huy động sức dân để xây dựng kết cấu hạ tầng, các công trình phúc lợi, các khoản đóng góp, lập các loại quỹ.

Trong cơ chế "Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ", ở vế "nhân dân làm chủ" đã có một bước tiến dài trong các văn kiện Đại hội XIII như phát huy tính tích cực chính trị - xã hội, trí tuệ, quyền và trách nhiệm của nhân dân tham gia xây dựng, chỉnh đốn Đảng, xây dựng Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức; dân giám sát và lấy kết quả công việc, sự hài lòng và tín nhiệm của nhân dân làm tiêu chí quan trọng để đánh giá chất lượng tổ chức bộ máy và chất lượng cán bộ, đảng viên.

Với tinh thần và thái độ kiên định, vận dụng và phát triển sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh, thời gian tới, rất cần những tìm tòi, nghiên cứu mới có tính đột phá, sáng tạo về vấn đề dân quyết mà gần đây trong cuốn sách Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng có đề cập. Một trong những điều ông nói tới là Đảng phải phát huy mạnh mẽ vai trò sáng tạo, sự ủng hộ và tham gia tích cực của nhân dân. Sức mạnh của nhân dân là cội nguồn sâu xa của thắng lợi, của phát triển. Đó chính là để tư tưởng, chủ nghĩa, học thuyết của chúng ta luôn luôn tươi mới, luôn luôn được tiếp thêm sinh lực mới, mang hơi thở của thời đại, không rơi vào xơ cứng, trì trệ, lạc hậu so với cuộc sống./.

Gia Khánh

Theo Báo điện tử Đảng Cộng sản